Gökhan Karakaş – Hamsiden sonra Türk mutfağının vazgeçilmez balığı palamudun 2022-2023 balık av sezonunda bol bulunacağına dair ilk işaretler Temmuz ortalarından itibaren gelmişti. Karadeniz’de avlanan balıkçıların oltalarına takılan palamutların en erken tezgâhlarda satılma tarihi 15 Ağustos. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 5/1 Numaralı tebliği gereğince 15 Ağustos’tan sonra sadece çapari adlı balık oltasıyla tutulması gereken palamutun tezgâhlarda yerini alması uzmanları ve doğa korumacıları endişelendiriyor. Balığın büyümesi ve stoklarının korunması için alınan karara göre palamut avı 31 Ağustos’tan itibaren tüm balıkçılığa açılıyor. Tüm kanuni düzenlemelere, teknelere ve tezgâh sahiplerine kesilen cezalara rağmen palamudun yasal düzenlemeden 10 gün önce satışa çıkarılması bilim insanlarını ve doğa korumacılarını endişelendiriyor.
Türünün devamı tehlikede
Şu anda tezgâhta bulunan palamutun av sezonunu olumsuz etkileyeceğini belirten İ.Ü. Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Saadet Karakulak, Akdeniz havzasında en çok palamut avcılığı yapan ülkelerin başında Türkiye’nin olduğunu ama av baskısı ve iklim değişikliği etkisiyle son yıllarda palamut stoklarında büyük azalma olduğunu belirtti. Prof. Dr. Karakulak, “2005 yılında yaklaşık 71 bin ton avlanan palamut 2021 yılında 2600 tona kadar düştü. 2021 yılındaki azalmanın en büyük nedeni, Marmara Denizi’ndeki müsilajın balıkçılık faaliyetlerine yansıması. Palamut balığını korumak ve sürdürülebilir avcılığı için balıkçılık yönetiminde daha ciddi kuralların getirilmesi ve denetimlerin yapılması gerekir. Palamut avcılığı 1 Nisan 31 Ağustos tarihleri arasında yasaktır. 15 Ağustos’da küçük ölçekli balıkçılar çapariyle avlayabilir. Bu karara rağmen Temmuz’dan itibaren palamut yavrularının avlanması ve satılması çok sakıncalı. Yasadışı avcılığın varlığı ve yavru bireylerin büyümeden avlanılması stokları olumsuz etkiler. Palamudu korumak için daha ciddi kararlar alınmalı.
Yasak neden uygulanmıyor?
WWF-Türkiye’nin (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Yönetim Kurulu üyesi Nergis Yazgan, tezgâhlardaki küçük ve zayıf palamutların çocuk denecek yaşta olduğunun altını çizdi. Yazgan, “Palamutların av boyutuna gelmesi beklenmeli. Yasak neden uygulanmıyor? Çok üzücü hatta kahredici! Sürdürülebilir balıkçılık için denizde av kontrolü tezgâhta ceza uygulanmalı” dedi.
Erken av endişelendirdi
İstanbul Bölgesi Su Ürünleri Kooperatifler Birliği Başkanı Erdoğan Kartal ise, 15 Ağustos’a kadar yasakların katı şekilde uygulanması gerektiğini tezgâhtaki palamutun stoklara büyük zarar verdiğini söyledi. Kartal, “Palamut halkımız olduğu kadar balıkçımız için de çok değerli bir balık. Bu yıl palamut, Karadeniz’de erken görüldü ve bol olacağının işaretleri var. Fakat vaktinden çok önce tezgâhta satılması bizleri endişelendiriyor” diye konuştu.
Denetimden kokmadan satan var
Yaptığımız araştırmalarda bazı tezgâhlarda palamudun hoyratça satıldığını belirledik. tezgâhta palamut satmayan balıkçı denetim ve 10 bin TL’yi bulan cezadan çekindiğini vurgularken, bazı balıkçılar ise denetimden korkmadan satışı sürdürüyor. Satılan palamutların yasal av boyu olan 25 cm’nin üzerinde olduğu (29 cm) görülürken uzmanlar palamutun neslinin korunması için 39 cm sınırının getirilmesini öneriyor.