ALEYNA SEVİM İstanbul – Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) bağlı Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) ve Gıda Katkı Maddeleri Ortak Uzman Komitesi’nin (JECFA) yapay tatlandırıcılardan biri olan aspartama dair görüşü açıklandı. Buna göre, genellikle diyet ürünlerde kullanılan tatlandırıcı maddenin “potansiyel bir kanserojen” olduğunu, ancak kabul edilen seviyelerde tüketilmesinde bir sorun olmadığı bildirildi.
Gıda mühendisi ve Bitki Bazlı Gıdalar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Akdağ, alınan kararı Milliyet’e şöyle yorumladı: “JECFA, aspartam için daha önce belirlenen günlük alım limiti olan 0-40 mg/kg vücut ağırlığı oranını değiştirmek için yeterli neden olmadığı sonucuna vardı. Kurul, bir insanın bu sınırlar dahilinde aspartam tüketmesinin güvenli olduğunu teyit etti. Örneğin, 200 veya 300 mg aspartam içeren bir kutu diyet gazlı içeceği örnek alırsak, 70 kg ağırlığındaki bir yetişkinin kabul edilebilir günlük limiti aşmak için günde bunlardan 9-14 kutudan fazla tüketmesi gerekir.”
‘Güvenli bir doz yok’
Akdağ, IARC ve JECFA tarafından yapılan değerlendirmelerin akademik yayınlar, hükümet raporları ve bilimsel verilerden elde edilen verilere dayandığını söyleyerek, “Çalışmalar bağımsız uzmanlar tarafından gözden geçirilmiştir. Sonuçlar bir anlamda güven tazeleyici olarak görülebilir. Çünkü aşırıya kaçılmadığında, ki su dahil her gıda aşırı dozda toksiktir, aspartam tüketimine yönelik bir sağlık endişesi olmadığı ortaya konulmuştur” dedi.
Ancak İç Hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, yapay tatlandırıcı maddeye ilişkin güvenli doz belirlemenin makul olmadığı görüşünde: “Otoriteler iddiaları bir şekilde göz ardı etmiş oldu ama Amerika’da da bu aspartam en fazla şikayet edilen kimyasalların başında geliyor. Güvenli bir dozu da söz konusu değil. 5 – 10 kutu içecek gibi sınırları unutalım. Süpermarkete gittiğinizde paketli gıdalar aldığınızda mutlaka birkaç tane de tatlandırıcı almış oluyorsunuz. Bunlar vücudu etkiyor. Bazen bir tane değil iki tane var. Bu tür içinde tatlandırıcı olan gıdaların ve ilaçların vücuda fayda sağlaması asla beklenemez. Özellikle bağırsak florasında vücudumuza yararlı olan bakterileri ortadan kaldırıyorlar. Aynı zamanda diğer besin maddelerinin, minerallerin emilimini bile bozuyorlar.”
Doğalını tercih edin
Acıbadem Maslak Hastanesi Tıbbi Onkoloji uzmanı Prof. Dr. Özlem Er de “Aspartamın kilo alımı, artan iştah ve obezite ile ilişkili hastalıklarla bağlantılı olduğu saptanmıştır. Alternatif olarak Stevia, Eritritol, Xylitol, Agave gibi bitkilerden elde edilen tatlandırıcılar mevcut iken bal ve meyveler daha doğal tatlandırıcılardır. Yapay tatlandırıcılar yerine tercih edilebilir” dedi. Aspartamın normal şekerden 200 kat daha tatlı olduğunu kaydeden Medical Park Florya Hastanesi Uzm. Diyetisyen Ege Ramadanoğlu da, “Aspartik asit, belirli bir oranın üzerinde alındığında sinir sistemine zarar verir. Vücutta fazla miktarda aspartik asit biriktiğinde bazı sağlık sorunları meydana gelir. Çok yoğun miktarda aspartik asit alındığında kalsiyum deposunda artış gözlemlenir. Kalsiyum oranı yükseldikçe sinir hücrelerinin hasar görmesine neden olur” değerlendirmesini paylaştı.