Ozan Ömer Kadüker – Orman Genel Müdürlüğü (OGM) verilerine göre, Türkiye’de geçen yıl 1 Ocak-19 Ağustos döneminde 1419 orman yangını çıkarken, bu yılın aynı döneminde 2 bin 529 yangın kayıtlara geçti. Yine aynı dönem mukayese edildiğinde yanan orman alanı 8 bin 865 hektardan 17 bin 456 hektara yükseldi. Orman yangınlarıyla mücadelede çalışanların eğitimleri çok önemli. Ancak Türkiye’deki üniversitelerin Orman Fakülteleri’nde bu alanda spesifik bir eğitim bulunmuyor. Eğitimler, sahada daha çok usta-çırak ilişkisiyle alınıyor.
Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Doğanay Tolunay “Şu an Türkiye’de verilen orman mühendisliği eğitiminde ders olarak kapsamlı bir orman yangınları eğitimi yok. Orman koruma dersinde orman yangınları, müdahale ve yöntemleri anlatılıyor. Bir de yüksek lisansta orman yangınları eğitimi var. Mevcut verilen dersler daha çok yangın söndürme odaklı. Afet yönetimi, yangın öncesi risk azaltmaya yönelik eğitimler az. Bu eğitimlerin güncellenmesi gerekir” dedi.
Dünyada nasıl?
Dünyadaki eğitim içerikleri hakkında da bilgi veren Tolunay, direkt orman yangınlarına odaklanan, bu alanda diploma veren, kapsamlı eğitim programları pek olmadığını söyledi. Genelde yüksek lisans düzeyinde eğitimlerin verildiğini aktaran Tolunay, “Örneğin ABD’deki Oregon Üniversitesi’nde Orman Mühendisliği ve Ormancılık programları var. Ormancılık lisans programında orman restorasyonu ve yangın, orman yönetimi veya orman operasyonları konularından birinde uzmanlaşmak mümkün. Yine Fransa’da yüksek lisans düzeyinde eğitimler bulunuyor. Son 5 yılda yangınların artması ve iklim değişikliği nedeniyle bu eğitimler artabilir” diye konuştu.
‘UZMANLIK GEREKTİRİYOR’
OGM personellerinin rotasyon sorununa dikkat çeken Tolunay, “OGM’de çalışmaya başladıktan sonra usta-çırak ilişkisiyle öğreniliyor. Orman yangınları konusunda uzmanlaşan personeller, rotasyonla görev yerleri değişiyor” ifadelerini kullandı. Bu durumun yangınla mücadeleye zarar verdiğini aktaran Tolunay, “Örneğin yangınlarla deneyimli bir uzman, ağaçlandırmaya geçebiliyor. Sadece eğitim yeterli değil, uzmanlıkların doğru değerlendirilmesi gerekiyor. Bu bilgiler için uzun yıllar deneyim gerekiyor. Ayrıca sadece yangın konusunda bilinçli olmak yetmiyor çalışılan bölgeyi de tanımak gerekiyor. Adana’da çalışan birini İzmir’e getirdiğiniz zaman çok başarılı olamayabilir. İklim, arazi koşulları çok farklı” dedi.
‘Afeti gündemde tutalım’
Yangınlarla mücadele için uzmanlık programlarının oluşturulması gerektiğini de kaydeden Tolunay, üniversite öncesi kademede zorunlu eğitimden çok bilinç artırmaya yönelik faaliyetlerin yapılması gerektiğini vurguladı ve ekledi: “Ders olarak okutulunca kaldı-geçti gözüyle bakılıyor sadece. Toplumda afet kültürü artırmaya yönelik çalışmalar yapılmalı. Afeti gündemde tutmalıyız.”