Mithat Yurdakul / ANKARA – Avrupa Birliği’nin (AB) “Yeşil Mutabakat” kapsamında hazırladığı Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) Taslak Tüzüğü’nde ön uzlaşma sağlandı.
SKDM, 1 Ekim 2023’te, üç yıllık bir geçiş süresiyle yürürlüğe girecek. SKDM kontrolleri alüminyum, çelik, çimento, elektrik ve gübrenin yanı sıra hidrojen, vida ve civataları kapsayacak şekilde genişletilecek. Düzenlemenin şekillenmesi üzerine harekete geçen Ticaret Bakanlığı, Türkiye’deki hidrojen, vida ve cıvata üretimini mercek altına alarak, bu ürünlerin hangilerinin Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamına girmediğini belirleyecek.
SKDM, Avrupa’nın 2030’a kadar sera gazı salımını yüzde 55 azaltma, 2050’de ise sıfırlama hedefine AB’de üretilmeyip ithal edilen ürünleri de dahil etmek üzere oluşturuluyor. Bir başka deyişle AB’nin belirlediği ürünlerde, üretim süreci ve içeriğin belirlenen karbon düzeyinin üzerine çıkan ürünler için AB sınırlarından girerken bir karbon vergisi ödenmesi gerekecek. Bu da Türkiye gibi ihracatında AB’nin payı büyük olan ülkeleri yakından ilgilendiriyor. Ticaret Bakanlığı da bu konudaki gelişmelerle ilgili hem ihracatçıları uyarıyor hem de bu kapsamda kendi mekanizmalarını kuruyor.
‘Gömülü emisyon’
SKDM’de ürün kapsamı alüminyum, çelik, çimento, elektrik ve gübrenin yanı sıra hidrojeni içerecek şekilde genişletilecek. SKDM kapsamındaki ürünlerde kullanılan hammadelerden olan aglomere demir cevheri, ferro-manganez, ferro-krom, ferro-nikel gibi madenler, düzenleme kapsamında değerlendirilecek. Bu madenler, SKDM kapsamındaki ürünlerin üretiminde kullanılıyorsa bu malzemelerin üretim aşamasında oluşan gömülü emisyonları da emisyon hesaplamasında dikkate alınacak.
Bazı işlenmiş ürünler de SKDM’ye dahil edilecek. Bu kapsamda, makine ve teçhizatlarda çokça kullanılan ve demir-çelikten üretilen vida ile civatalar da kontrole tabi olacak. Sınırdaki karbon denetlemesinde, başta işlenmiş ürünler olmak üzere kapsamın daha da genişletilebileceği, 2030 yılına kadar emisyona neden olan tüm sektörlerin düzenlemeye girebileceği kaydedildi. Ayrıca, dolaylı emisyonların hesaplanması için de geçiş döneminde çalışma yapılacak.