İnsanlık, uzun uzay uçuşlarının kaçınılmaz olduğu yeni bir uzay araştırmaları çağına giriyor. Bu durum, kemik yoğunluğunu azaltmaktan beyin fonksiyonlarında değişikliklere neden olmaya kadar çeşitli şekillerde gelecekteki astronotların sağlığı için büyük riskler oluşturabilir. 30 astronotun beyni incelendi
Bu riskleri ve mevcut görevler sonucunda oluşan etkileri tespit etmek için Florida Üniversitesi araştırmacılarından oluşan bir ekip beynin uzun uzay uçuşlarına nasıl tepki verdiğini aydınlatmaya çalışıyor. Yapılan çalışmada uzaya giden 30 astronotun beyin taramalarının öncesi ve sonrasına ait veriler toplandı. Bu astronotların sekizi iki haftalık, 18’i altı aylık ve dördü de bir yıllık bir görev için uzaya gittiği belirtildi.
Öncesi ve sonrası görüntüler karşılaştırıldığında beynin ventriküllerindeki değişiklikler gözlemlendi. Ventriküller, beyni tamponlamak için beyin omurilik sıvısını içeren birbirine bağlı odacıklardır. Ayrıca ventriküller beynin beslenmesini ve atıkların uzaklaştırılmasını da sağlar. Düşük yerçekimli bir ortamda daha uzun süre kalındığında, bu sıvı yukarı doğru hareket etme eğilimi göstererek ventriküllerin genişlemesine neden oluyor. Yerçekiminin varlığında ise bu sıvı beyinde eşit olarak dağılabiliyor. Bazı astronotların beyni normale dönmedi
Yapılan çalışma, en az altı aylık daha uzun görevlere çıkan astronotların ventriküler genişlemesinin daha fazla olduğunu ortaya koydu. Dahası, görevler arasında üç yıldan daha az süre olan yedi astronotun ventriküllerinin boyutu normale dönmedi. Çalışma, uzun süreli görevlerden sonra astronotların ventriküllerin tamamen iyileşmesine izin vermek için en az üç yıl beklemeleri gerektiğini gösteriyor.
Florida Üniversitesi’nden çalışmanın yazarlarından biri olan fizyoloji ve kinesiyoloji profesörü Rachael Seidler bir basın açıklamasında, “İnsanların uzayda geçirdikleri süre arttıkça ventriküllerinin de büyüdüğünü gördük. Birçok astronot uzaya birden fazla kez seyahat ediyor ve çalışmamız ventriküllerin tamamen iyileşmesi için uçuşlar arasında yaklaşık üç yıl geçmesi gerektiğini gösteriyor.”
İnsan beyni yerçekimsiz ortama nasıl uyum sağlar?
Çalışma ayrıca uzaya yapılan kısa yolculukların beyinde büyük değişikliklere yol açmayabileceğini ortaya koydu. Bu da uzay turizminin geleceği için iyi bir haber. Daha uzun süre uzayda kalanlarda ise altı ay sonra ventriküler genişlemenin azaldığı görüldü. Seidler, “İnsanların eninde sonunda daha uzun süre uzayda kalacağını düşünürsek, değişikliklerin katlanarak artmadığını görmek bizi mutlu etti” diye ekledi. Sonuç olarak, yaklaşık 800 ila 1.000 gün sürecek olan Mars’a uçan astronotlar, uzun süreli yolculuklara alışabilirler.
Öte yandan ekip, ventriküler genişlemenin uzun vadeli etkilerinin hala belirsiz olduğunu iddia ediyor. Beyindeki değişikliklere ve bunların olası sonuçlarına ışık tutmak, gelecekteki derin uzay insan görevlerinin başarısı için kritik öneme sahip olabilir. Bununla birlikte araştırma, insan beyninin yerçekimsiz bir ortama nasıl uyum sağladığını ve tepki verdiğini anlamak açısından kritik önem taşıyor. Uzun vadede, yapay yerçekimine dayalı uzay araçlarının oluşturulması, astronotları bu uzun yolculuklar boyunca sağlıklı tutmaya yönelik bir yaklaşım olabilir.