Hande Atılgan / ANKARA – Enstitü Sosyal araştırma kuruluşu, 21 Eylül Dünya Alzheimer günü kapsamında Türkiye’nin Alzheimer Haritası raporunu paylaştı. Sağlık Bakanlığının e-nabız sisteminden verilerle hazırlanan raporda, hastalığının özellikle hipertansiyon, diyabet ve hiperlipidemi gibi kronik hastalıklarla olan güçlü ilişkisine dikkat çekiliyor.
Hastalık önlenebilir
Alzheimer vakalarının Türkiye genelinde hızla arttığına ve artışın Marmara, Akdeniz, Karadeniz bölgelerinde ortalamanın üzerinde seyretiğine vurgu yapılan raporda, “Kronik hastalıklarla olan bağlantılar sayesinde, erken teşhis hayati önem taşıyor ve doğru yönetim ile hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabiliyor. Hipertansiyon gibi rahatsızlıklar alzheimerın gelişimini hızlandırıyor ve bu hastalıkların erken teşhisi ile risk azaltılabiliyor. Alzheimer, yüzde 40 oranında önlenebilir ya da geciktirilebilir bir hastalıktır. Türkiye’nin yaşlanma eğilimlerini göz önünde bulundurarak bahsi geçen hastalıklarla ilgili bireysel, toplumsal ve politik adımları netleştirmek ve yaşlanma süreçlerini ülkemizde daha kaliteli ve işlevsel hale getirmek için modellerin geliştirilmesi gereklidir” tespitleri yer aldı.
Raporda alzheimerın kronik hastalıklarla ilişkisi irdelenirken, hastalığın ilk semptomları ortaya çıkmadan beyinde yaklaşık 10 yıl önceden yavaşlama emarelerinin (serebral hipometabolizma) görülebildiği kaydedildi. Raporda, bu hastalığı körükleyebilen bazı kronik hastalıklara müdahalenin önemi vurgulandı. Alzheimer ile mücadelede “etkili ve optimize edilmiş profilaktik (önleyici tedaviler) müdahaleler” geliştirilmesinin önemine işaret edildi ve bunun için hastalık risk tespiti ile kronik hastalıklarla arasındaki ilişkinin modellendirilmesi önerildi.
Yüzde 10’u ilk ay ölüyor
Raporda, şu bulgular öne çıkarıldı:
“Alzheimer tanısı alıp vefat etmiş olanların yüzde 41,43’ü, demans tanısı alıp vefat etmiş olanların ise yüzde 39,51’i tanı aldıktan sonraki 12 ay içerisinde vefat etmiştir. Alzheimer hastalarının yüzde 10,75’i ve demans hastalarının yüzde 8,86’sı tanı konulduktan sonraki ilk ay içerisinde vefat etmiştir.”