HANDE ATILGAN- Türkiye-Ermenistan normalleşme üreci, özel temsilcilerin yürütücülüğünde 5. toplantısına hazırlanıyor. Son toplantı itibarıyla gündeme gelen hava yolu kargo taşımacılığı ve üçüncü ülke vatandaşlarının sınırlardan geçişi gibi başlıklarda gerçekleşecek ilerleme merakla beklenirken, adımların pek çok teknik engele takıldığı öğrenildi. Sürecin devam etmesi için eylül ayında teknik konular için iki ülkenin ilgili bakanlıklarının bir araya getirilmek istendiğini belirten üst düzey bir Dışişleri yetkilisi, özel temsilcilerin toplantısının bundan sonra ilerleyeceğini bildirdi. Üst düzey yetkili, Ulaştırma Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Dışişleri temsilcilerinin yürütmesi beklenen görüşme için “Teknik konularda görüş alışverişinde bulunmalarını, sonrasında sürecin süratle hayata geçirilmesini sağlayabilecek noktada olacağız” dedi.
TOPLANTININ YERİ
Öte yandan şu ana kadar ilki Moskova’da ve 3’ü Viyana’da gerçekleşen özel temsilcilerin görüşmelerinin artık iki ülkenin başkentlerine taşınabileceği sinyali verildi. Yetkili, Türkiye’nin sonraki toplantının yerinin başkentler Ankara, Erivan ya da Kars gibi bir il olabileceği konusunda ısrarcı olacağını ifade etti. Özellikle Ermenistan’da halkın müzakerelere ilişkin heyecanlı olduğunubelirten yetkili, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile 10’un üzerinde telefon görüşmesi yapan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan için ise, “Birtakım gerçekleri görebildiği için yapıcı adımlar atmaya çalışıyor” değerlendirmesinde bulundu.
SÜREÇ 14 OCAK’TA BAŞLADI
Normalleşme görüşmelerinin ilki, 14 Ocak’ta Moskova’da gerçekleşti. Ardından gelen üç görüşme de Viyana’da 24 Şubat, 3 Mayıs ve 1 Temmuz 2022 tarihlerinde yapıldı. Bu süreçte, Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, Antalya Diplomasi Forumu’na katıldı. Görüşmeler sonucunda, iki ülke arasındaki uçuşların yeniden başlaması gibi önemli kararlar da çıktı.
O KÖPRÜ ÖNEMLİ
Yetkili güven artırıcı önlemlere ilişkin de tarihi köprü örneğini verdi. Ayakları Türkiye-Ermenistan sınırının iki tarafında olan 93 Harbi’nde Rus askerleri tarafından yıkılan İpek Yolu Köprüsü’nün onarılmasının güven artırıcı önlem olacağını değerlendirdi.
‘GERİLİMİN KAYNAĞI İRAN VE BATI ÜLKELERİ OLABİLİR’
Bölgede süren normalleşme çabalarının yanı sıra Ermenistan-Azerbaycan çatışmaları ekseninde artan gerilimi değerlendiren emekli Büyükelçi, Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Başkan Başdanışmanı Aydın Nurhan şu bilgileri verdi: “Ermenistan dünyanın ekonomi anlamında en geri kalmış ülkelerinden biri. Çünkü yıllardır Rusya’nın elinde esirdi. ABD ve Fransa’daki diaspora da, Ermenistan’ın Türkiye ile yakınlaşmasını engellemeye çalışarak, bu durumu sürdürüyor. Paşinyan ise Batı’ya yaklaşmak isteyen biri. Ermenistan şu an bunun tek yolunun Türkiye olduğunu gördü. Ermenistan’ın son dönemdeki kışkırtıcı tavrının arkasında ne vardır? Rusya olacağını sanmıyorum. İran olabilir, Türkiye ile Suriye’de bir çıkar çatışması var. Son dönemdeki gerginlikte, İran ve Batılı ülkeler rol oynuyor olabilir.”