Önder Yılmaz – Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü (TTK), TBMM Amasra Maden Kazasını Araştırma Komisyonu’nda 41 madencinin yaşamını yitirdiği kazanın analizini ilk defa hazırlanan grafikle gerçekleştirdi. 17:55’teki dinamitle patlatmanın ardından metan gazı oranında yükselme olduğunu aktaran TTK yetkililerinin, maden faciasına ilişkin grafikli analizi şöyle:
Firmaya para cezası
Madende havalandırma sisteminden kaynaklanan bir sorun olmadığını belirten Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, aspiratörün yenilenmesini geciktiren firmaya para cezası uygulandığını, dinamitle patlatmanın 17:50’de yapıldığını, 17:55’ten itibaren metan gazı oranında yükselme başladığını bunun da normal olduğunu kaydetti. Vardiya mühendisinin ocağa inip yakın bölgelerdeki teftişi yaptıktan sonra olayın olduğu bölgeye giderken patlamanın vuku bulduğunu anlatan Kiraz, gazın nereden geldiğine ilişkin araştırma ve inceleme yaptıklarını, kaza kanaat raporu hazırlayarak sunacaklarını kaydetti.
Başarı da var
TTK Kozlu Üretim İşletme Müdürü Yusuf Aydın da, “Biz ‘Hiçbir kusur yok’ yaklaşımda değiliz. Bizim inanmadığımız nokta, havalandırmayla ilgili kısım; belki sensörün yerinde bir sıkıntı var” dedi. Kurtulanların pozisyonlarına, oluş tarzı, nerede olduğu ve yayılmanın önlenmesi gibi durumlara bakıldığında “Burada büyük bir de başarı var. 41 canımız gitti ama 90 kişinin ölümüne neden olacak bu patlama sınırlandırılmıştır” değerlendirmesini yapan Aydın, “Madendeki su barajları olmasaydı can kaybı daha da yükselecekti” bilgisini verdi.
Sürekli gaz ölçümlerinin yapıldığına dikkat çeken Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesi Müdürü Fazlı Uncu da, olay yerine ilk indikleri andan karşılaştıkları tabloyu şöyle özetledi:
“Parlama veya patlama saat 18.00’de. Parlama ve patlamanın şiddetiyle beraber tüm vantüpler devre dışı kalmış. 130 metrelik kör bir baş taban yolu ve biz buraya patlama olduktan altı sekiz saat sonra 350 katından çıkarak geldik ve burada maalesef 10 arkadaşımız taban yolu aralığında 30 metre geriden itibaren ilerideki şeridi sağ taraftan ve yanmış vaziyette…”
‘Maskesiz çalıştık’
Dinamit patlatmasıyla, kaza patlamasının aynı yerde olduğunu söyleyen Uncu, “Buradaki mesele şu: Buradan çıkan hava miktarı o kadar yüksek ki difüzyon yoluyla burayı temizlemiş. Yoksa, aksi takdirde buraya girmek imkânsız. Maskesiz vaziyette bu bölgede dört saate yakın çalıştık. İddia edildiği gibi, yüksek metan vesairede de burada hepimiz ölmüştük yani” dedi.
‘Yeterli havalandırma yok, sensörler uzaktı’
Bartın’ın Amasra ilçesinde, 41 işçinin yaşamını yitirdiği maden kazasıyla ilgili hazırlanan bilirkişi raporunda, tanık madencilerin ifadelerine yer verildi. Madenciler sorulara şu cevapları verdi:
Maden ocağında meydana gelen kaza öncesinde daha önce yangın, su birikimi veya gaz birikimi nedeniyle üretim durdu mu?
30 Ağustos 2010 yılında eksi 236 kotta baraj patlaması oldu ve yangın çıktı. Tatil gününe denk geldiği için kimse yaralanmadı. Bunun dışında çalıştığımız yer maden olduğu için ufak çaplı yangın olurdu; ama kimseye zarar vermedi.
Maden ocağında acil durum eylem planı var mı?
Vefat eden arkadaşlarımız 2-3 yıllık tecrübeye sahip. Onlara daha kapsamlı bir eğitim verilseydi vefat sayısı çok daha az olabilirdi. Vefat edenlerin çoğu maskelerini takamamış bir halde bulundu.
Maden ocağında aktif kullanılabilir yeterli sayıda vantilatör var mı?
Ocakta yeterli havalandırma yoktu, vantilatörler özelliğini yitirmişti.
‘Gaz oranını izleme merkezi göremedi’
Bilirkişi raporunda ifadelerine yer verilen tanık madenciler, ayak arkasına beton enjeksiyon yapıldığını, ayak (üretim yeri) altlarına taş tozu serpildiğini ve kömür tozunun patlamasının bu şekilde engellendiğini; ancak yaklaşık bir yıldır bunun yapıldığını görmediklerini belirtti.
Ayrıca, eksi 350 kotta çalışan arkadaşlarının, oranın ekstra sıcak olduğunu söylediklerini, sensörle arın arasında mesafe olduğunu, (sensörlerin ayak başına veya baca çıkışına uzak oldukları) ve bu nedenle düşük değer verdiğini, arındaki gaz oranı yükselince sensöre ulaşması biraz zaman aldığını, gaz oranını izleme merkezi göremediği için patlamanın gerçekleştiğini ifade ettiler.