Aydın Hasan / ANKARA – Karadeniz’de gerilimin tırmanma eğilimine girmesi ile dünya piyasalarında tahıl fiyatındaki artış, 17 Tem-muz’da sona eren Karadeniz Tahıl Koridoru anlaşmasının önemini bir kez daha ortaya çıkardı. Tahıl girişiminin yeniden canlandırılması için merkezinde Türkiye’nin yer aldığı diplomasi yeniden hareketlendi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, önümüzdeki günlerde Türkiye’ye ziyarette bulunacak. Putin, böylece Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlamasının ardından ilk kez bir NATO üyesi ülkeye ziyarette bulunacak. Rusya, tahıl girişimi çerçevesinde Ukrayna, ABD ve AB ülkeleri ile temas ve müzakerelerini Türkiye’nin aracılığı ile yürütüyor. Türkiye, girişim çerçevesinde Dışişleri ve Milli Savunma’nın yanı sıra Ticaret Bakanlığı gibi kurumları ile koordinasyon içinde ilgili ülkelerle çok yönlü bir diplomasi yürütüyor. Putin’in ziyareti öncesinde girişim önündeki sorunların çözümlenmesine yönelik diplomasi daha da arttı.
Gerginlik uyarısı
Tahıl Koridoru, MGK toplantısında siyasi, askeri ve ticari boyutlarıyla masaya yatırıldı. 8 Ağustos’ta yapılan Milli Güvenlik Kurulu toplantısının ardından yayımlanan bildiride; “Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın gidişatı ve müteakip aşamalarda bölgemize yönelik muhtemel etkileri etraflıca ele alınmış; Karadeniz’de gerginliğin tırmanmasının kimsenin menfaatine olmayacağı ifade edilmiştir. Tüm taraflara, gecikmeksizin müzakere masasına oturma ve savaşa son verme çağrısında bulunulmuş; tahıl anlaşmasına geri dönülmesinin muhtaç ülkelerdeki muhtemel olumsuzlukları önleyeceği ve gıda istikrarına katkı sağlayacağı vurgulanmıştır” denilmişti.
Fiyatlar yükseldi
Tahıl Koridoru Anlaşması sayesinde gıda güvenliğine ve fiyat istikrarına yapılan katkı ile çoğu Afrika’da bulunan yoksul ülkelerin sıkıntı yaşaması önlendi. Anlaşmanın durmasının ardından tahıl fiyatlarında ilk aşamada yüzde 15 oranında bir artış oldu. Ukrayna, koridor üzerinden güvenli ticaretin sona ermesinin ardından alternatif tahıl güzergahlarını gündemine aldı. Ancak hem güvenlik hem de maliyet bir arada düşünüldüğüne Ukrayna açısından hiçbir seçenek, Karadeniz Koridoru’nun yerini alabilecek potansiyele sahip değil. Fiyatların artışı, çoğunluğu Afrika’da olan yoksul ülkeleri olumsuz etkiliyor.
Ukrayna limanlarından tahıl yüküyle ayrılan gemiler İstanbul Müşterek Koordinasyon Merkezi tarafından denetlendikten sonra Boğazları geçerek hedef limanlarına gitmek üzere yola devam ediyordu. Denetleme sırası bekleyen gemiler zaman zaman İstanbul Boğazı açıklarında yoğunluk yaratıyordu.
Yüzde 12’si Afrika’ya gitti
Ukrayna’dan taşınan tahılın yüzde 12’si Afrika ülkelerine gitti. Ürünler; arpa, buğday, mısır, soya, buğday kepeği, işlenmiş karışık gıda, soya fasulyesi, ayçiçeği çekirdeği, ayçiçeği küspesi, ayçiçeği yağı ve bezelyeden oluştu.