Meltem Güneş / ANKARA – Tarım Bakanlığı, deniz canlılarının kâbusu haline gelen hayalet ağlarla mücadele için 9 yıl önce başlattığı projesi kapsamında 166 milyon metrekare alanı tarayarak, yaklaşık 1 milyon metrekare ağ ve 40 bin adet sepet, algarna vb. av aracını sulardan çıkardı…
Balıkçıların deniz veya iç sulara çeşitli nedenlerle bıraktığı hayalet ağlar, bulundukları ortamda avcılığa devam ederek, ekosistemde baskı oluşturmaya, su canlılarının ölümüne, göç yollarının bozulmasına neden oluyor. Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü, deniz canlılarının kâbusu haline gelen hayalet ağlarla mücadele için 2014 yılında “Denizlerin Terkedilmiş Av Araçlarından Temizlenmesi Projesi”ni uygulamaya başladı. Hayalet ağlar balıkçılardan, sivil toplum kuruluşlarından, dalgıçlardan gelen ihbarlar ve su altında yapılan tarama çalışmalarıyla tespit ediliyor.
21 kentte temizlik yapıldı
İstanbul, Kocaeli, Tekirdağ, Yalova, Balıkesir, Çanakkale, Bursa, İzmir, Mersin, Hatay, Adana, Muğla, Sinop, Konya, Isparta, Ankara, Diyarbakır, Muş, Batman, Van ve Bitlis’te hayalet av araçları temizlenerek ekosistemin sürdürülebilirliği ve biyolojik çeşitliliğin korunması için çalışmalar yapıldı. Bakanlık bugüne kadar, iç sular ve denizlerde toplam 166 milyon metrekare alanı tarayarak, yaklaşık 1 milyon metrekare ağ ve 40 bin adet sepet, algarna ve benzeri terk edilmiş av aracını sulardan çıkardı. Akademik ve saha çalışmalarından yola çıkılarak yapılan hesaplamalara göre, yapılan bu temizlik ile 2.75 milyon su canlısının ağlara takılarak ölmesi engellendi.
2014’te hayata geçirilen projeyle deniz ve iç sulardan toplanan ağlar ve metal parçalar dönüşüme kazandırıldı.
Beyaz eşyaya dönüşüyor
Çıkarılan hayalet ağlar ve metal kısımlar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayesinde yürütülen “Sıfır Atık” projesi kapsamında geri dönüşüme kazandırılıyor. Hayalet ağlar, günlük kullanıma uygun farklı malzeme ve süs eşyalarının üretimininin yanı sıra, yapılan iş birlikleriyle beyaz eşyaların parçalarının, tuşlarının üretiminde de kullanılıyor.
Mercanlar canlandı
Hayalet ağlar, koruma altındaki türler için de önemli bir tehdit. Bu kapsamda, Türkiye’de yoğun olarak Balıkesir’in Ayvalık bölgesinde bulunan ve avcılığı yasaklanan kırmızı mercan alanları da projeye dahil edildi. Terk edilmiş ağların temizlenmesiyle, kırmızı mercanlar yeniden önceki canlılığına kavuşturuldu. Ayrıca, Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin kırmızı listesinde ve Shoal adlı Doğa Koruma Örgütünce dünyanın en çok aranan 10 balık türü arasında yer alan ve 2021 yılında bilim insanları tarafından Batman Sason ve Diyarbakır Sarım Çayı’nda raporlanan Batman Bantlı Çöpçü Balığı’nın yaşam alanlarında da hayalet ağ ve av aracı temizliği yapıldı.