Önder Yılmaz – Çevre Bakanlığı, dünyada deprem felaketlerine en hazırlıklı ülke olan Japonya ile bir iş birliği protokolünü hayata geçirecek. Türkiye deprem izolatörü mevzuatını alacağı Japonya’ya dünyaya örnek olan “hasar tespit yazılımını” verecek. TBMM Deprem Araştırma Komisyonu’na bilgi veren Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürü Banu Aslan, sık sık deprem felaketinin yaşandığı Türkiye’de hasar tespit tekniğinin oldukça geliştiğini kaydetti.
Hasar tespit çalışmalarını üç aşamada yürüttüklerini belirten Aslan, şu bilgileri verdi:
“İlk olarak özel yazılımlı İHA ya da ‘drone’larla depremin ilk anlarından itibaren ya da bizim alana intikal ettiğimiz ilk andan itibaren yukarıdan izleme yapılarak kaç ekibin oluşturulması gerektiği, ne kadar sürede bitirmemiz gerektiğiyle ilgili verileri elde ederek buna göre planlamamızı hayata geçiriyoruz. Bunlar sadece görüntü alan ‘drone’lar değil, hasarın, çatlağın eğimini, açıklığını, risk teşkil edecek boyutunu çekim alabilen, koordinat atabilen özel yazılımlı ‘drone’larımız. İkinci aşamada mühendis ve mimarlardan oluşan ekiplerimiz, tek tek her binaya girerek hasar tespit çalışmalarını yapıyorlar. Üçüncü çalışmamız ise deneysel cihazlarla, toplu inceleme şeklinde gerçekleştirilenler. Bunlar arama kurtarma alanlarında destek oluyor. Yani arama kurtarma devam ederken, artçı sarsıntılar nedeniyle yanlarda eğilmiş ya da deplasman yapma riski olan yapıların ölçümünü yaparak, anında AFAD’a bilgi veriyor.”
Türkiye metodu
Tarama metotlarına ilişkin uluslararası alanda ödüller aldıklarını belirten Aslan, şöyle devam etti:
“Kamuda en iyi inovasyon ödülünü Amerika’dan EBIS (Elektronik Beton İzleme Sistemi) ve KAYES (Kamu Yapıları Envanter Sistemi) almıştır. Bu çalışmayı 81 ilimizde başlattık, yüzde 90 seviyesindeyiz. Uluslararası en saygın bilim dergilerinde yüzde 90’nın üzeri oy alarak bilimsel metot olarak kabul edildi. ‘Türkiye metodu’ olarak geçiyor ve dünyada da uygulayan birimler, bilim adamları bu konuda sorular soruyor. 530 bin kamu yapısının yaklaşık 490 binine geldik. Saha çalışmaları bittikten sonra raporlama, analiz çalışmaları başlayacak.”
Aslan, yapı denetiminin denetlenmesinin de teknik modellerin gelişmesiyle birlikte katlanarak arttığını dile getirerek 2008 yılında 230, 2009’da 514, 2012’de 6 bin 724, 2017’de 12 bin ve 2022 yılında 20 bin 200 denetim yapıldığını belirtti.
8 ülkeyle EBİS protokolü
2016 yılında ilk uygulaması yapılan Hasar Tespit Sistemi’nin (HTS) dünyaya örnek olacak konuma geldiğini ifade eden Aslan, “Büyük bir gururla söylüyorum. Japonların bile örnek aldığı bir sistem. Aramızda iş birliği çalışması yaparak onlardan izolatör mevzuatını alacağız, biz de hasar tespit yazılımını onlara vereceğiz. Bu konuda bir protokol de hazır, inşallah nisan ayında bitecek” dedi. Yeni yapım teknolojilerini araştırdıklarını bu amaçla bakanlık bünyesinde AR-GE Daire Başkanlığı kurduklarını, özellikle izolatörlü sistemlerin kullanılmasına odaklandıklarını aktaran Aslan, Elektronik Beton İzleme Sistemi’nin (EBİS) de dünya ülkelerinin ilgisini çektiğini söyledi. Bugüne kadar sekiz ülkeyle protokol imzaladıklarını belirten Aslan, “JICA ve Japonya’yla da bugün yarın imzalama aşamasındayız” dedi.