Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Türkiye’de geçtiğimiz ay yaşanan ve 11 ili yıkan deprem felaketi sonrası hem depremzedeler hem de büyükşehirlerde güvensiz evlerde yaşayanlar alternatif yaşam şekillerini araştırmaya başladı. Yaşadığımız büyük deprem öncesi, Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğuna değinen ve karavanın bu noktada güvenli bir alan olduğuna dikkat çeken doğa tutkunu Hakan Koca da deprem sonrası kendisine ulaşan ve bilgi almak isteyen pek çok insan olduğunu dile getiriyor.
Karavan aslında Hakan Koca için çocukluğundan bu yana hayalini kurduğu bir yaşam şekliydi. Ancak hem çalışma koşulları hem de ekonomik sebeplerden dolayı bir türlü isteğini gerçekleştiremiyordu. Şehrin kalabalığından ve gürültüsünden, bitmeyen telaşından, zamanın yetmemesinden şikayetçiydi ve bu gidişata bir ‘dur’ demek istiyordu. Vermiş olduğu bu karar için adım atmasını sağlayan şey ise bundan 9 sene önce karavancı bir arkadaşıyla yaptığı kısa bir telefon konuşması oldu.
‘HİÇ BU KADAR HEYECANLANMAMIŞTIM’
Arkadaşının, “Bir karavan buldum, mutlaka almalısın” sözünü duyar duymaz karavan hayalinin heyecanıyla akşam vakti apar topar yollara düştü, onlarca kilometre yol gittikten sonra ise gece vakti büyük bir bahçe içerisinde karavanını gördü. “Birçok defa araba alıp satmış biri olarak hiç bu kadar heyecan duyduğumu hatırlamıyorum” diyen Hakan Koca, “Sanki bir çocuğun çok istediği bir oyuncağa kavuşma anındaki gibi sevinçliydim. İşte o anda doğru yolda olduğumu anladım, hayat kısaydı ve ona sahip olmak için bu bir fırsattı. Sıkı bir pazarlıkla sabah soluğu bankada aldım. Üç yıllık bir kredi anlaşmasıyla o zamanki orta sınıf bir ev kirası bedelini her ay ödemek şartıyla karavanıma kavuştum” şeklinde konuştu.
‘ŞEHİRDE KARAVANDA YAŞAMAYI SAÇMA BULUYORLAR’
Ailesi ilk başlarda karavanda yaşama fikrini yadırgadı. Karavanı sadece sahil kenarlarında gören arkadaşları ise şehirde karavanda yaşamanın saçma bir fikir olduğunu, ev tutup ‘normal’ şekilde yaşaması gerektiği konusunda sürekli kendisini eleştirdi. Bu tarz eleştirileri halâ aldığını Hakan Koca, “Bu benim için de yeni bir tecrübe olacaktı. Karavanı aldıktan sonra bir arkadaşımın bahçesine çekip tüm bakımlarını yaptık ve karavana yerleştim. Oradan günlerce işe gidip geldim, mutluluğum tarif edilemezdi. Sisteme karşı ilk zaferimi kazanmıştım, artık kira ödemeyecek ve bunun için fazladan çalışmayacaktım. Etrafı betonlarla çevrili gettolardaki ev mantığından çok çok farklı bir şey karavan hayatı. Düşünün mobil bir eviniz var ve istediğiniz an manzaranızı değiştirebiliyorsunuz, bunu bilmek bile iyi hissettiriyor” açıklamasında bulundu.
‘KARAVANDA FAZLA BİR GİDERİM YOK’
Hayattaki en büyük endişenin ekonomik korkular olduğuna değinen Hakan Koca, “Birçok insanın özgür olamamasının sebebi çalışmak zorunda olması. Geçim derdi hayatımızdaki en büyük engel. Ben de yıllarca çalışıp sistemde kaldım ancak bir gün bu korkulardan sıyrılacağım o günü iple çektim. O yüzdende çok çalışıp ileride rahatlayacağımı düşündüğüm yolda ilerledim. Kendimi bildim bileli çalışıyorum ve bu zaman zarfında birikim yaptım. Bunların bir kısmını bugünkü yaşamı kurmak için harcadım bir kısmı da yani beni birkaç yıl kadar çalışmadan idare edecek kadarı da köşede duruyor” deyip ekledi:
“Yıllarca restorancılık yaptım, yemek sektöründe paket kurye işiyle başlayıp yöneticilik ve işletmeciliğe uzanan bir tecrübeye sahibim. Tamirat tadilat konusunda da bir ustaya yakın düzeyde elimden iş gelir, bu da beni birçok masraftan kurtarıyor. Son zamanlarda ihtiyacım kadar çalışıyorum. Emekli değilim, herhangi bir yerden gelirim yok. Karavanda her şey ihtiyaç kadar var. Fazla bir şey alınmaz, israf edilmez. O yüzden fazla giderim yok. Lazım olduğunda iş ayırmadan bir iş bulup çalışıyorum, kalan zamanımı da daha sosyal yaşamaya ayırıyorum. Gittiğim yerlerde ihtiyaç duyduğum kadar çalışıyorum ve ekonomik olarak özgür olabiliyorum.”
‘2023 RAKAMLARINA GÖRE GÜNDE 100 LİRA İLE GEÇİNİYORUM’
“2023 rakamlarıyla bugün günde 100 lirayla geçinebiliyorum” diyen Hakan Koca, “Sakın yanlış anlamayın, bu minimum bir rakam. İçinde et yok, süt yok, herhangi lüks bir tüketim yok; sadece yeme içme. Belki itiraz eden olabilir diye söyleyeyim kira, elektrik, su, yer kirası, kamping parası gibi giderler yok. Söylediğim rakam tek kişi için geçerli en düşük maliyettir, kişi sayısına göre rakamlar yükselir” ifadelerine yer verdi.
Hakan Koca konaklama için kamping seçeneği olsa da fiyatlarının ev kiralarıyla yarıştığını dile getiriyor. Bu sebeple de belediyenin gösterdiği ücretsiz yerlerde konaklıyor. Her gün karavanda yapılması gereken günlük işlere zaman ayırıyor. Su taşınması bulaşık yıkamak, yemek yapmak, temizlik gibi herkesin evinde yaptığı işler karavanda da aynı. Karavanda yaşamanın daha ekonomik olduğunu söyleyen Koca, “Bir kere kira yok, elektrik faturası, su faturası yok, yol parası yok (işinize yakın bir yere koyarsanız karavanı)stres yok, buna bağlı hastalık yok. Mutlu olacağınız için sağlık giderleriniz de yok denecek kadar az olacak. Bana göre karavanda yaşamak hem maddi hem manevi olarak çok çok ekonomik bir yaşam tarzı. İnsanların karavan hayatının zor ve pahalı olduğu yönünde bir kanısı var, bu kesinlikle doğru değil” dedi.
‘BİR DEPREM OLASILIĞINDA EN GÜVENİLİR YER KARAVAN’
Şimdiye kadar karavanda kötü bir olay yaşamadığına dikkat çeken Hakan Koca, “Bazen meraklı insanlar gelip karavanın içindeyken bakmaya çalışıyor. Bazen de kapıyı çalıyorlar. Açtığımda da ‘Ben boş zannetmiştim’ diyenler oluyor. Bana göre karavan güvenli bir yerdir. En basiti bir deprem olasılığında en güvenilir ev yine karavandır” diye ekledi.
Türkiye’nin deprem kuşağında olduğunu hatırlatan Hakan Koca, “Ülkemiz maalesef çok büyük bir deprem felaketiyle sarsıldı. Binlerce insanımızı kaybettik, yüz binlerce ev kullanılamaz hale geldi. Uzun bir süre insanlar geçici barınaklarda yaşam sürecek, millet olarak başımız sağ olsun. Deprem insanlara farklı yaşam şekillerinde olabileceğini hatırlattı. Ülkemiz deprem hattında, bugün olduğu gibi yarın da depremler olacak. O felaket günden sonra bölgede bulunan tanıdıklarım karavan yaşamını merak edip defalarca arayıp karavan sordu, onlarcası ileride kendi karavanlarını alacaklarını beyan etti” açıklamasında bulundu.
Pandeminin ardından böylesi bir felaketin insanları izole ve müstakil bir yaşama doğru sürüklediğine ve buna bağlı olarak çok fazla talebin olduğuna dikkat çeken Hakan Koca, “Aşırı talep olması, maalesef bu işi fırsatçılık olarak gören dolandırıcıların iştahını kabartıyor. Birçok insan elinde avucundaki son birikimini karavana yöneltecek. Burada çok mağduriyet yaşanır diye düşünüyorum. Kimse görmediği, bilmediği hiçbir şeye para vermesin. Benim tavsiyem, bilindik markalara yönelsinler. Kandırılmasınlar, bu işi bilen diğer karavancılardan yardım istesinler” sözlerine yer verdi.
İnsanların karavan konusunda kafalarında birçok soru işareti var. Deprem mağduru arkadaşlarından “Karavanda kaç kişi kalınabilir?”, “Su ve tuvalet ihtiyacını nasıl karşılıyorsunuz?”, “Duş yapabilir miyiz?”, “Elektrik var mı?”, “Yer parası ödüyor musunuz?”, “Vergi, sigorta nasıl oluyor?”, “Yemek pişirmek için mutfak yeterli mi?”, “İstediğimiz her yerde konaklayabilir miyiz?” gibi sorular alan Hakan Koca, daha önce karavanla hiç ilgilenmeyen insanların bile şu anda karavana ilgi gösterdiğini söyledi.
2023 Mart ayı için 4 kişilik bir karavanın 150 bin lira ile 3 milyon lira gibi rakamlara ulaşan bir yelpazede fiyatlandırıldığına vurgu yapan Koca, “Karavanda yatak sayısı kadar konaklama yapılabilir” deyip şunları da paylaştı:
“Su, çevredeki en yakın kaynaktan, cami şadırvanı, hayrat park gibi yerlerden temin edebilir veya satın alınabilir. Karavanlarda su depoları bulunur ancak su tüketimine dikkat edilmeli yoksa sık sık su taşımak zorunda kalınabilir. Tuvalete gelince karavanların bazılarında portatif bazılarında da kasetli tip mevcut ve her ikisi de gayet yeterli. Karavanda duş olmazsa olmazlardandır. Duş ve tuvalet genellikle birlikte.”