Aleyna Sevim – Avrupa ülkeleriyle yaşanan Schengen vizesinde kriz devam ederken, krizi büyütecek bir uygulama daha ortaya çıktı. Macaristan Büyükelçiliği, Macaristan’a gitmek için Schengen vizesine başvuran Türk vatandaşının vize başvurusunu kabul etti ancak sadece 8 günlük vize verdi. Büyükelçilik, pasaportun arasına bir uyarı notu da koydu. Notta, Macaristan dönüşünde bir hafta içinde Ankara Büyükelçiliği Konsolosluk Bölümü’ne pasaportla gelinmesi istendi. Türkiye’ye döndüğünde bir hafta içinde Macaristan Ankara Büyükelçiliği Konsolosluk Bölümü’ne gelinmesi talep edildi.
2 AY RANDEVU KAPALI
TÜRSAB (Türkiye Seyahat Acentaları Birliği) Başkanı Firuz Bağlıkaya şu bilgileri verdi: “Verilerin ortaya koyduğu üzere olumsuz bir yaklaşımla karşı karşıyayız. Vize ret sayılarını haklı çıkartacak herhangi bir mantıklı argüman da bulunmuyor. İş insanlarımız, sanatçılarımız, öğrencilerimiz vize alamıyor. Vize alamadığı için iş görüşmelerini, bağlantılarını, yatırımlarını yapamayan iş insanlarımız, konserleri iptal edilen, tiyatro gösterilerini yapamayan sanatçılarımız var. Önceleri güvenlik ve kontenjanla bağlantılı olduğu lanse edilen vize konusu, artık bir insanlık sorununa dönüştü. Vize randevuları sistem üzerinden online olarak veriliyor. Ancak kota açılmadığı için Avrupa ülkelerinde genel olarak temmuz sonu, ağustos başına kadar vize randevuları kapalı durumda. Farklı ülkelerle karşılaştırdığımızda da vatandaşlarımızın hak etmediği bir yaklaşımla karşı karşıyayız.”
VİZE UYGULAMASININ TARİHÇESİ…
Türkiye’nin de içinde bulunduğu Avrupa Konseyi üyeleri 1957 yılında serbest dolaşım anlaşması imzaladı. 1960 yılında Avrupa Konseyi ülkelerinin büyük bölümü Türkiye’ye vize uygulamasını kaldırdı. 9 Temmuz 1980’de Federal Almanya, Türklere vizesiz seyahat özgürlüğünü askıya alan ilk ülke oldu. Vizesiz seyahat özgürlüğüne ikinci darbe Fransa’dan geldi. 12 Eylül 1980 darbesi sonrası Fransız hükümeti de, vizesiz seyahati durdurdu. Avrupa Konseyi’ndeki Türk parlamenterler 12 Eylül askeri darbesi nedeniyle Mayıs 1981’den Ocak 1984’e kadar Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nden uzaklaştırıldığı için konuyu Avrupa platformuna taşıyamadı. Bu süre zarfında diğer ülkeler de Türkiye’ye vize uygulamaya başladı.
RUSLARDAN BİLE FAZLA RET ALIYORUZ
Avrupa Komisyonu’nun son açıkladığı verilere göre, 2023’te yapılan vize başvurularının sayısı 2022’ye göre yüzde 37 artışla 10,3 milyonu aşarken; 1 milyon 55 bin 885 başvuru ile Türkiye, Çin’den sonra en çok vize başvurusunda bulunan ikinci ülke oldu. Türklerin yaptığı vize başvurularının geçen yıl 2022’ye göre yüzde 36.5 arttığı görülürken, Türkiye’den yapılan vize başvuru adedi toplam Schengen vize başvurularının yüzde 11’ine yakınını oluşturdu. Türkiye’nin Schengen vize başvurularındaki ret oranı 2022 yılında yüzde 15.6 iken bu oran geçen yıl yüzde 21.7’ye çıkmış durumda. Batı yaptırımlarıyla köşeye sıkıştırılan Rusların dahi ret oranı Türkiye’nin 2 puan gerisinde kalırken, en dramatik veri bir yılda Schengen için Türklerin cebinden çıkan 85 milyon Euro oldu. Son 10 yılda ise Türklerin Schengen vizesine harcadığı tutar 551.4 milyon Euro’yu aştı.
Yunanistan’a vize başvurularında randevular haziran ve temmuz boyunca dolu.
‘ÖĞRENCİ VE SANATÇILARIN AİHM’YE DAVA AÇMA HAKKI VAR’
Avrupa Birliği Uzmanı Dr. Can Baydarol, yaşanan krize ilişkin şunları söyledi: “Vize vermeme uygulaması özellikle iş insanları ve TIR şoförleri için gümrük birliğinin ihlalidir. Bu çerçevede mallar serbest dolaşırken malları üretenler ve taşıyanlar engellenmekte, dolayısıyla ticarette teknik engel getirilmektedir. Bu bağlamda AB Adalet Divanı’na taşınabilecek davalar açılabilir. Öte yandan özellikle öğrencilerin eğitim hakkı kısıtlanmakta, aynı doğrultuda akademisyenlerin, gazetecilerin, sanatkarların mesleklerini yapmaları engellenerek, ağır insan hakları ihlali söz konusu olmaktadır. Bu bağlamda AİHM devreye alınabilir. Öğrenci ve sanatçıların AİHM’ye dava açma hakları var.”
MACARİSTAN KRİZİ
Macaristan’ın vize verdiği kişilere yönelik seyahat dönüşü Ankara Büyükelçiliği Konsolosluk Bölümü’ne gelinmesi şartı tepkiye karşılandı. konuya ilişkin açıklama yapan Büyükelçi Viktor Maias, Macaristan üzerinden ‘visa shopping’ yapıldığını öne sürerek şunları söyledi: “Bu, gitmek istediğiniz Schengen ülkesinden değil, daha kolay alabileceğinizi düşündüğünüz ülkeden vize almak anlamına gelmektedir. Başvurusunu iyi yapamayana veya bir ihtimal bize tam dürüst olmamış kişilere vizelerini ve bu kâğıt parçasını veriyoruz. Bu uygulamaya dahil olan kişilerin sadece 3’te 1’i bize doğruyu söyledi. Sizden ricamız gerçekten Macaristan’a gitmek isterseniz sadece o halde bize vize için başvurunuz.”
RANDEVU ALMAK AYLARCA SÜRÜYOR
Danışmanlık şirketleri ülke vize randevularının bir ay içerisinde açık olması durumunda alınabileceğini ifade etti. Bunun yanı sıra örneğin Almanya’ya vize randevusu 1-1.5 ay içerisinde alınabilirken şu an Amerika için vize başvurusunun 6 ay ve daha fazla sürebileceği belirtildi. Fransa, İtalya, İspanya ve Hollanda’dan vize almak isteyenlerin de 3 aya kadar beklemek zorunda kaldıkları öğrenildi.
24 KİLOMETRE TIR KUYRUĞU
Bulgaristan ve Romanya’nın 31 Mart’tan itibaren Avrupa Birliği (AB) içinde serbest dolaşım imkanı sağlayan Schengen bölgesine kısmen katılması için anlaşma sağlandı. Yaşanan gelişmenin ardından Türkiye’den Bulgaristan’a açılan Hamzabeyli Gümrük Kapısı karşısındaki Bulgar gümrüğü Lesovo’da kontroller sıkılaştırılmaya başlandı. Kontrollerin artmasıyla, Türkiye’den aldıkları ihraç ürünleri Avrupa ülkelerine taşıyan TIR’lar, Hamzabeyli yolu üzerinde 24 kilometreyi bulan kuyruk oluşturdu. Hamzabeyli’nin 750 kapasiteli TIR parkı da araçlarla doldu. Saatlerdir kuyruklarda bekleyen TIR şoförleri, uzun bekleme sürelerinden şikayet edip, şartlarının iyileştirilmesini istedi. ● EDİRNE DHA