Aleyna Sevim – Doktorlar, burun tıkanıklığını gidermek için hem yetişkinlere hem de çocuklara serum fizyolojik veriyor. Kimi doktorlar “Burnuna tuzlu su çek” derken kimi de bu işlemi yapmak için serum fizyolojik öneriyor. Aileler ise özellikle bebeklik çağındaki çocukların tıkalı burnunu bu ürünlerle gideriyor. Ancak Sağlık Bakanlığı’na bağlı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, kullanımda olan onlarca farklı marka serum fizyolojik ürün hakkında “ciddi risk” taşıdığı gerekçesiyle inceleme başlattı. Bakanlık inceleme sonuçlanıncaya kadar ürünlerin piyasaya arzının durdurulduğunu duyurdu. Bakanlığın 66 çeşit serum fizyoljik hakkında aldığı karar, bu ürünleri kullananlarda endişeye neden oldu. Diğer yandan bakanlığın yasaklandığını ilan ettiği bazı markaların ürünleri hâlâ internette satılıyor. Milliyet, konuyu uzmanlarına sordu.
Ürünlerin ismi yayınladı
Sağlık Bakanlığı’na bağlı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun resmi internet sitesinde yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Kurumumuzca yürütülen inceleme ve denetimi faaliyetleri kapsamında ‘İyon Sağlık Medikal Kozmetik İthalat İhracat Ve Sanayi Ticaret A.Ş.’ tarafından farklı markalar altında flakon formunda piyasaya arz edilen ve ekli listede bilgileri yer alan ürünlerin ciddi risk taşıdığı mütalaa edilmiş olup bu kapsamda yürütülen incelemeler tamamlanıncaya kadar söz konusu ürünlerin tedbiren piyasaya arzı, piyasada bulundurulması, önerilmesi veya teşhir edilmesi durdurulmuş olup ayrıca ürünlerin Kurumumuz Ürün Takip Sistemi’nde ürün hareketlerinin kısıtlanmasına karar verilmiştir. Belirtilen ürünlerin mevcut bulunduğu yerlerde piyasaya arzının ve kullanımının durdurulması önem arz etmektedir.”
Riskli olduğu algısı…
Üretici firma İyon Sağlık Medikal A.Ş. de konuyla ilgili interet sitesinden bir duyuru yayınladı. Ulaştığımız firma yetkilileri, şirket yöneticilerinin Ankara’da Sağlık Bakanlığı’yla görüşme halinde olduğunu iletti. Firmanın açıklamasında ise şunlar kaydedildi: “İyon Sağlık Medikal A.Ş. üretim prosesine dahil olan ve piyasaya en güvenilir şekilde arz edilen, 5 ml serum fizyolojikler ile ilgili Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 12.09.2023 tarihli duyurusunda; Kullanıcı sağlığına etki etmiş olumsuz durumun gelişmediği, ürün toplama ve geri çekme kararı olmadığı açıkça bildirilmiştir. Ancak; Tıbbi Cihaz Yönetmeliklerin de ürün sınıflandırmalarından kaynaklı bir inceleme başlatıldı. MDD yönetmeliğinde Sınıf 1 olan ürün, MDR yönetmeliğinde 2a’ya çekilmiştir. Yeni regülasyonda tüm üretim kapsamı MDR sözleşmesine dahil edilmiş ve süreç başlatılmıştır. Ürünlerimizin sınıf değişikliği, risk grubu adlandırması sonrasında algıda farklılıklar yaratmış, ürünün riskli olduğu algısı oluşmuştur.”
İlaç gibi ama değil, sık kullanılıyor’
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Hilal Mocan, bahse konu ürünlerin yıllardır tüm hastanelerde ve çocuk doktorları tarafından kullanıldığını ifade ederek, “’Burnuna tuzlu su çek’ dediğimiz şey fizyolojik olarak ilaç gibi ama aslında ilaç değil. Çok yaygın kullanılıyor. Şimdiye kadarki kullanımlarda herhangi bir sıkıntı olmadı tam tersine bu Kovid-19 sırasında bile burnunuza tuzlu su çekin, serum fizyolojik kullanın diye şeyler vardı. Herhangi bir yan etkisi yok ama bakanlığın üzerinde durduğu firmalar tarafından hazırlananların bileşenlerinin incelenmesi lazım. Doğru dürüst hazırlanmadı mı içinde enfeksiyon ajanı mı var bunların sonucunu beklemek lazım. Bir sürü ilaç firmasının fizyolojik preparatı var. Sprey halinde olan ve deniz suyu diye satılanlar var. Onun için bunların bileşimleriyle ilgili bir şey olabilir. Bunlar sağlıklı koşullarda ve steril ortamda hazırlanırsa sorun yok.” dedi.
‘İnsan dehşete kapılıyor’
İstanbul Florence Nightingale Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Op. Dr. Mazhar Çelikoyar, toplumda bir kaygı oluştuğunu ifade ederek “Bugün (dün) bir hasta yakını gönderince haberim oldu. Hastalarımdan bir aile benimle bağlantı kurarak bu durumu sordu. Çok sayıda ilaç var bir de. İnsan dehşete kapılıyor. Bunlar bayağı da kullanılan ilaçlar. Ayrıntı yok. Aileler de ‘Çocuklarımıza kullanıyorduk, ne olacak?’ diye bana soruyorlar” dedi. Çelikoyar, şimdiye kadar kullanımlarda bir sorunla karşılaşmadığını da belirterek, şunları dedi: “Sanıyorum içeriğiyle ilgili kimyasal boyutta bir yanlış vardır. Bize bu ilaçlarla ilgili herhangi bir bilgi gelmedi. Çocuklara ve ameliyat olmuş başka sağlık sorunları için kişilere verdiğimiz ilaçlardır. Tuzlu su diye düşünerek miktar olarak da kısıtlama yapmaksızın hastalarımıza bunları önermekteydik. Şimdi bizi de düşünceler aldı. Burada mikrobiyolojik kirlenme mi yoksa kimyasal bir problem mi var,bunları bize bildirmeleri gerekirdi.”
‘Evinizde varsa atın’
Çocuk Hastalıkları uzmanı Dr. Alp Tunç, Sağlık Bakanlığı açıklamasında kontaminasyondan bahsedildiğini kaydederek, şu bilgileri verdi:
“Bakteriyel bir kontaminasyon muhtemelen. Dönem dönem bu tarz şeyler olabilir. Hepsi incelenir bazen ilaçlar çekilebilir. Muhtemelen böyle bir durum var ama daha önceden kullananlara o dönem bir sıkıntı olmadıysa şu aşamada bir sıkıntı olacağını düşünmüyorum. ‘Geçmişte kullandım bir sıkıntı mı olur?’ derseniz, olmaz. Ben de bakanlığın açıkladığı tam listeyi sosyal medyadan yayınladım. Evimizde varsa bunları atmak, kullanmamak lazım. Bu normalde de kullanılan bir ilaçtı, bundan sonra da kullanılacak ama şu ana kadar olanlar toplatılmış durumda. Bundan sonra yeniden ortama sürmek isterlerse bunun temiz olduğunu kanıtlamak zorundalar. Bu zamana kadar üretilenler kullanılmayacak.”