Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Son dönemde tüketicilerin en sık dile getirdiği şikâyetlerden biri, rafta gördüklerin ürün fiyatının kasada farklı çıkması. Müşteriye bu durum genellikle ‘Yanlışlıkla oldu’, ‘Sistemde bir hata var’ ya da ‘Haberimiz yok’ gibi gerekçelerle açıklanıyor.
Peki oluşan bu fiyat farkı bir hile mi yoksa yanlışlık mı? Tüketiciler, haklarını nasıl aramalı? Tüketici Koruma Derneği Başkanı Aziz Koçal ve TÜKONFED Başkan Vekili Av. İbrahim Güllü‘ye sorduk.
‘ÇOK SIK KARŞI KARŞIYA KALABİLİYORUZ’
Son zamanlarda sıklıkla karşılaşılan tüketici şikâyetlerinden birinin etiket fiyatı ile kasa fiyatı arasındaki farklılık olduğunu dile getiren Av. İbrahim Güllü, “Gün içinde bir ürünün fiyatının birkaç kez güncellenmesi sebebiyle yaşandığını düşünüyorum. Çünkü zincir marketlerde on binlerce ürünü bir anda bir yerde bulabiliyorsunuz. Kasadaki fiyat hemen elektronik ortamda değiştiriliyor ancak raftaki etiket fiyatını değiştirmekte bu kadar hızlı değiller. Bu sebeple çok sık bir şekilde raf fiyatı ile kasa fiyatı arasındaki farkla karşı karşıya kalabiliyoruz” ifadelerini kullandı.
‘ETİKET DEĞİŞTİRME ALIŞKANLIĞI VAR’
Tüketici Koruma Derneği Başkanı Aziz Koçal ise pek çok şeyi bahane ederek marketlerin de etiket değiştirme alışkanlığı geliştirdiğine dikkat çekerek şunu söyled:
“Günümüzde artık günlük olarak raf fiyatları değişir hale geldi. Sonuçta markete üç günde bir yeni ürünler gelmiyor. Çeşitli bahaneler öne sürülerek bu hemen raftaki gıda ürünlerine yansıtılıyor. Burada bir fırsatçılık var. Haksız kazanç söz konusu.”
‘TÜKETİCİ DİKKATLİ OLMALI’
Yaşananların, ticari ahlakın tam olarak oturmamış olmasından kaynaklanan bir problem olduğunu dile getiren Aziz Koçal, market zincirlerinin bu gibi durumlara “Sattığım fiyatın yerine yeni ürün koyamıyorum” cümlesinin gerekçe olarak sunulamayacağına vurgu yaptı. Koçal, fiyat artışı olduğu gün hemen ürünlerin masa altına koyulduğunu veya satışının kısıtlandığına dikkat çekti. Bu gibi durumlardan ötürü etike raf fiyatı ile kasa fiyatı arasında farklılıklar göründüğünü dile getiren Koçal, “Çünkü bilgi işlemden bu işi anında değiştirebilirsiniz ancak rafta değiştirmek biraz zaman alıyor ya da unutulabiliyor. Bu sefer de ‘Biz unutmuşuz ya da yetiştiremedik’ deyip tüketiciden kasa fiyatı alınmaya çalışılıyor. Tüketici burada dikkatli olmalı” dedi.
Av. İbrahim Güllü, tüketici ürünü alırken aldığı ürünün raf ve kasa fiyatlarını kontrol etmesi gerektiğini söyleyerek, “Yapılan işlemlerin doğru olduğunu düşünecek şekilde hareket ediyoruz ancak perakende sektöründe bu sıkıntılarla karşılaşıyoruz. Tüketicilerin dikkat etmesi gerekir. Zaten yasal mevzuat da tüketicinin lehine. 6502 sayılı kanunun 52. maddesi 4. fıkrasında fiyat etiketi düzenlenmiş. Burada kasa fiyatı ile etiket fiyatı arasında bir fiyat farkı olduğu zaman tüketicinin lehine olan fiyat uygulanır. Eğer etiket fiyatı daha ucuzsa etiket fiyatı kasa fiyatı daha uygunsa kasa fiyatı uygulanır” ifadelerini kullandı.
‘ÜRÜN BAŞINA 1371 TL CEZASI VAR’
Böyle bir durumla karşılaşan tüketicinin fişiyle birlikte fiyat etiketinin görselini alması gerektiğini ve aradaki farkla ilgili tüketici hakem heyetlerine e-devlet üzerinden ya da kaymakamlıklara giderek ücretsiz bir şekilde başvuru yapabileceklerini belirtti. Güllü şu ifadeleri kullandı:
“Tüketici e-devletten bilgi sistemi üzerinden başvurusunu yapıp aradaki farkı talep edebilir. Bunun yanında yine Ticaret Bakanlığı’na bu konuda şikâyette bulunabilirler. Alo 175 tüketici hattı var buraya şikâyette bulunması halinde kamu otoritesi ve denetim elemanları gelecek, firma ve her ürünüyle ilgili tespit yapıp gerekirse idari ceza kesecektir. Bunun yanında 2023 yılında her bir etiketteki her bir işlem için 1371 TL idari para cezası uygulanacağını belirtmek gerek. Bu sebeple tüketicimiz duyarlı olsun. Haklarını aramak konusunda çekimser olmasınlar.”
‘CİMER ÜZERİNDEN ŞİKÂYETLE DENETİMLER SIKLAŞABİLİR’
Aziz Koçal da tüketicinin raftaki fiyatını kasaya ödemekle yükümlü olduğunu, eğer market ‘Satmıyorum’ derse tüketici hakem heyetine başvurabileceğini ekledi. Bu tür uygulamaların mutlaka Ticaret Bakanlığı’na şikâyet edilmesi gerektiğini eğer CİMER üzerinden şikâyet olursa devletin ilgili kuruma denetimi mecburi kıldığına dikkat çeken Tüketici Koruma Derneği Başkanı Aziz Koçal şöyle konuştu:
“Tüketiciden sürekli şikâyet gelirse zincir marketlere gerekli yaptırımları uygulayacak denetimler sıklaşabilir. ‘Beş liralık fark var bunun için değer mi’ demeyelim hakem heyetine gidelim. Çünkü bugün beş lira olan yarın on lira olacaktır. Bugün beş lira sizden alınır ancak bunu Türkiye’deki aynı anda o marketten ya da diğer marketlerden alışveriş yapan kişi sayısına çarptığınızda ciddi bir rakam ortaya çıkıyor ve haksız kazanç söz konusu. ‘Aman sen de’ dememek gerek. Bir lira bile haksızlığa uğramışsak hakkımızı aramalıyız. Tüketici hakem heyetlerine başvuru ücretsizdir. Serbest piyasa ekonomisi denetimsiz bir ekonomi piyasası değildir, tüketici yolunacak kaz olarak görülemez.”