DUYGU ERDOĞAN – Tekstilde özellikle Avrupa’daki resesyon ortamı nedeniyle talepsizlik, iç piyasada ise düşük talep daralma süreci oluşturuyor. Bu nedenle hasat dönemi tamamlanmak üzere olan pamukta üretici, ürününü satmakta zorlanıyor. Buna göre, daralan talep ve düşük pamuk fiyatları henüz hasat döneminde gelecek sezon için üreticiyi tedirgin ediyor. Pamuk için uygulanan 1 lira 10 kuruşluk prim desteğinin böyle dönemlerde yukarı çekilerek çiftçiye zamanında ödenmesi; üreticinin zarardan kurtarılması gerektiği belirtiliyor. Aydın Ticaret Borsası Başkanı Fevzi Çondur, “Talep az bile değil, neredeyse yok. Destekleme primi ile çiftçi zarardan kurtarılmazsa yüzde 40 oranında düşük ekim alanı ile karşı karşıya kalırız” dedi.
Önceki sezon küresel tekstil talebinin Türkiye’ye kayması ve piyasalarda yüksek seyreden pamuk fiyatlarının motivasyonuyla pamuk üretimini artıran üreticiler sayesinde Türkiye, hedeflediği yıllık 1 milyon ton lif pamuk üretimine bu dönemde kavuşmuştu. Bazı bölgelerde son günleri olan pamuk hasadı, bazı bölgelerde ise tamamlandı. Türkiye’de sanayinin ihtiyacı olan yaklaşık 2 milyon ton civarında lif pamuk ihtiyacının yarısından fazlasının yerli üretimle karşılanması hedefleniyor. Ancak yurt dışı ve yurt içi mevcut talepsizlik ortamı tekstil piyasasının tüm paydaşlarında sıkıntılı bir bekle/gör sürecini getirdi.
Alan daralabilir
Yurt dışı pamuk fiyatları ile yurt içi fiyatlar arasındaki farkın da açıldığını anlatan Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı Bertan Balçık, 1 lira 10 kuruş olan primin 3.5 liraya kadar çıkarılması gerektiğini söyledi. Tekstil endüstrisinde yavaşlayan çarklar nedeniyle sanayicinin çok az alım yaptığını belirten Balçık, “Ama hasat ve çırçırlama sezonu olduğu için çiftçiler de ürününü hemen satmak istiyor. Nakde ihtiyacı var ve ürününü saklayacak durumu yok. Piyasalarda belli bir süre sonra toparlanma olacaktır ama burada önemli olan pamuk üretimi desteklemesinin devam edip etmeyeceği. Üretici pamuk ekip ekmeyeceğine karar verme aşamasında destek priminin artırıldığını görmeli. Aksi takdirde pamuk ekim alanlarının daralacağı yönünde öngörümüz var, yüzde 40 azalma olabilir. Global olarak yaşanan bir sıkıntı var. Böyle dönemlerde piyasa regüle edilebilir. İthal pamuğun sınırlandırılması, lisanslı depolama imkanı artırılması gerekiyor. Bu dönemde bu pamukları ne çırçır fabrikaları elinde tutabilir, ne de bugünden yarına iplikçiler satın alabilir” diye konuştu.
‘Destek sağlanmalı’
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Yardımcısı İrfan Özhamaratlı, talepteki yanı sıra kurlarla ilgili de rekabet gücünü sınırlayıcı sıkıntı olduğunu anlatırken, çiftçi açısınan ise esnek destekleme sisteminin uygulanması gerektiğini ifade etti. Özhamaratlı, “Sürdürülebilir üretim artışı için önerimiz üreticiyi koruyacak esnek destekleme sistemi. Fiyatın yüksek olduğunun ertesi yılı çiftçi daha çok pamuğa yöneliyor ama fiyat düştüğü yılın ertesinde zarar ettiği için ekmiyor. Çiftçi ne olursa olsun belli bir kâr edeceğini bilirse üretime devam eder. Böyle olağanüstü bir dönem olduğu için sıkıntılar yaşıyoruz ancak sonraki yıllardaki düzelmeler en çok ülkemiz lehine olacak ve bizim yerli üretime çok ihtiyacımı var” dedi.
‘Fiyat düşük satış yok’
Aydın Ticaret Borsası Başkanı Fevzi Çondur, hasadın tamamlandığını belirtirken, tekstilde en büyük pazar olan Avrupa’daki resesyonun ciddi anlamda talepsizlik oluşturduğunu söyledi. Çondur, “Talepsizlik devam ediyor. İplik özelinde talep çok düşük. İplik sanayicisi böyle olunca pamuk almaktan imtina ediyor. Fiyat düşmesine rağmen satışı da zor yapılıyor. Nakde çevirmekte zorlanılıyor. Azalmaktan ziyade durma noktasında bir talep var. Böyle devam ederse çiftçi gelecek yıl ekiminde pamuğa yönelik tercihini azaltacaktır” diye konuştu.