Mert İnan – Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Raporu yayımladı. 2019 yılına ait verilerin bir araya getirildiği raporda hava kirliliğinin 81 kentin 27’sinde birinci, 24’ünde ikinci, 20’sinde ise üçüncü öncelikli çevre sorunu olarak öne çıktığı vurgulandı. Raporda “Hava kirliliği toplamda 71 ilde önemli bir çevre sorunu olarak öne çıkmaktadır. Hava kirliliğinin en önemli kaynağı evsel ısınma (57 il) olarak görülürken, bunu maden işletmeleri, karayolu trafiği, imalat sanayi işletmeleri, termik santraller, diğer sanayi faaliyetleri, anız yangınları izlemektedir. Hava kirliliğinin birincil kaynağının sanayi olduğu iller Marmara Bölgesi, İç Ege ve Batı Karadeniz’de yoğunlaşmaktadır” denildi.
Hava kirliliğinin yoğun olduğu iller ise şöyle sıralandı: “Adana, Ağrı, Batman, Bursa, Çanakkale, Çorum, Denizli, Erzurum, Gaziantep, Hakkâri, Hatay, Iğdır, Kahramanmaraş, Karabük, Kayseri, Kilis, Kocaeli, Konya, Kütahya, Mardin, Niğde, Osmaniye, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tekirdağ ve Zonguldak.”
Su kirliliğinde Aksaray
Su kaynaklarındaki kirlenmeye de dikkat çekilen raporda, bu sorunun, Türkiye genelinde 27 kentte birinci, 30’unda ikinci, 16’sında ise üçüncü öncelikli çevre sorunu olduğuna yer verildi. Su kirliliğinin birinci öncelikli sorun olduğu illerin Meriç-Ergene, Susurluk-Gediz, Kızılırmak-Yeşilırmak, Doğu Karadeniz-Çoruh ve Van Gölü Havzalarında yoğunlaştığına değinilen raporda şu ifadelere yer verildi: “Atık sorununun başlıca kaynağı, evsel atıkların vahşi (düzensiz) depolanmasıdır. Bazı illerimizde düzenli depolama tesisi bulunmamaktadır. Bazılarında ise düzenli depolama tesisi olmakla birlikte uzaklık, aktarma istasyonlarının eksikliği sebeplerle ilçelerde düzenli depolama yapılamamaktadır. Atıkların neden olduğu toprak kirliliğinin başlıca kaynağı; 35 ilimizde vahşi depolanan evsel katı atıklar, 15 ilimizde yasa dışı atık boşaltımı, 8 ilimizde ise hayvancılık atıkları olmuştur.” Raporda, su kirliliğinin en çok Aksaray, Ankara, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bartın, Bayburt, Bitlis, Çankırı, Edirne, İstanbul’da etkili olduğ vurgulandı.
Gürültüde birinci Antalya
Gürültü kirliliğinin Antalya ve Eskişehir’de birinci öncelikli sorun olduğu aktarılan raporda, Antalya’da yerleşim yerleri içindeki eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültü şikâyetleri olduğu, Sivas’ta ise gürültü düzeyi yüksek makinelerin işyerlerinin, apartmanların alt katlarında veya yakınlarında faaliyet gösterdiğine değiniliyor.
‘Acil iyileştirme yapılmalı’
Raporda illerden gelen anket sonuçlarının değerlendirmesi sonucu elde edilen bulgular ise şöyle sıralandı: “İllerimizin önemli bölümünde hava kirliliği öncelikli sorundur ve ölçüm sonuçları ulusal sınır değerleri ve sağlık kriterlerini aşmaktadır. Havzalarımızın yarısının su kalitesinin 3. ve 4. sınıf, yani kirli ve çok kirli su niteliğinde olduğu, bu havzaları besleyen suların aynı zamanda ülkemizin en büyük tarımsal üretiminin de beslemek açısından kritik anlamda önemli olduğu ve toplum ve çevre sağlığı açısından acilen iyileştirme yapılması gerekmektedir. Zirai ilaç ve gübre kullanımı özellikle Adana, Antalya ve Hatay oldukça önemli bir muhtemel kirlilik etkeni olmuştur. Marmara Denizi’nde ve, Ege Denizi’nde akarsularla taşınan kirlilik önemli bir pay almıştır. Kapalı bir havza olan Van Gölü Havzası’nda kirlilik kaynaklarının başında evsel ve endüstriyel atıksuların tam arıtılmadan alıcı ortama deşarjı olarak belirtilmektedir.”