Türkiye’de fahiş fiyatla mücadele kapsamında üst üste kritik konularda tedbirler alınarak denetimler artırıldı.
Ticaret hayatınıda köklü değişiklikler içiren yeni uygulamlar kısa zamanda etkisini göstermeye başladı.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat da İstanbul’da düzenlenen Global Leader Summit-Küresel Liderler Zirvesi öncesi gazetecilerin sorularını yanıtlarken bu konulara değindi.
“2. EL SATIŞLARDA CİDDİ DÜŞÜŞLER YAŞANDI”
Ticaret Bakanlığı olarak sektörel düzenlemeler ve yürürlüğe koyma yetkileri bulunduğunu dile getiren Bolat, şu ifadeleri kullandı:
Geçen yaz döneminin başlarında, koronavirüs döneminde başlayarak otomotiv sektöründeki yedek parça eksiklikleri nedeniyle çok ciddi bir çalkantı ve otomotiv fiyatlarında aşırı yükselişler vardı. Aldığımız tedbirlerle hem otomotiv hem emlak piyasasında özellikle 2. el satışlarda ciddi düşüşler oldu.
“BİRİNCİ EL SATIŞLARDA STABİL BİR DURUM SON BİR YILDIR DEVAM EDİYOR”
Birinci el satışlarda stabil bir durumun son bir yıldır devam ettiğinin altını çizen Bolat, şunları kaydetti:
Bu yaz boyunca çalıştığımız iki önemli düzenlememiz vardı. Emlak sektöründe tüketicileri korumak ve emlak piyasasındaki bazı manipülasyonları ve fiyat şişirmelerini engellemek için gerek satış noktasında gerekse kiralama noktasında mülk sahibinin ve birinci derece yakınlarının emlakçıyı e-devlet üzerinden girerek, yetki vereceği emlakçıyı belirlemesi ve bu şekilde de güvenli satış veya kiralama işleminin gerçekleştirilmesi. Bu düzenlememiz 15 Eylül’de başladı. Şu anda deneme safhasında 1 Ocak’tan itibaren kesin olarak yürürlüğe girecek. Bir diğer önemli düzenlememiz de motorlu taşıt satışlarında yayınladığımız yönetmelik oldu.
“27 EYLÜLDE YENİ SİSTEM GELİYOR”
Yine burada da özellikle araç satışlarında çeşitli tüketici mağduriyetleri oluşmaması anlamında 27 Eylül’de başlayacak olan güvenli ödeme mekanizması. Onun da hazırlıkları tamamlanıyor. Böylece hem emlak hem otomotiv gibi tüm vatandaşlarımızı yakından ilgilendiren bu iki önemli alanda piyasada çok ciddi bir güven sağlanmış, tüketici mağduriyetleri önlenmiş olacak. Böylece ödeme açısından da alıcıyla satıcı arasındaki ihtilaflar ortadan kaldırılacak. Yetki ve sorumluluk Ticaret Bakanlığı’nda olduğu için de gerekli mevzuat düzenlemelerini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayından geçtikten sonra yayınlamış oluyoruz. Piyasa ne kadar istikrara kavuşursa ne kadar düzene girerse, alım satım faaliyetlerinde güven oluşursa, ekonomi ve ticaret büyürse biz o kadar memnun oluruz.
TÜKETİCİNİN CAYMA HAKKI
Bolat, evden eve satışlarda da yeni bir düzenlemenin ağustos sonunda yürürlüğe girdiğini ifade ederek, çok sayıda ev hanımının iştigal alanı olarak kullandığı bu sektörde tüketiciler arasında cayma hakkının genişletilmesi uygulamasını getirdiklerini ve bu işle iştigal eden özellikle ev hanımları noktasında da koruyucu bir düzenleme olduğunu söyledi.
“YENİLENMİŞ ÜRÜNLER MEVZUATINI ÇIKARDIK”
Yenilenmiş ürünler mevzuatını çıkardıklarını belirten Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü.
Cep telefonları, iPad, elektronik saat gibi, birçok çok ciddi döviz harcanması yapılan ve ithalata bağımlı olan alanlarda israfı azaltmak ve ithalat rakamlarını azaltma gayesiyle yenilenmiş ürünlerin ticaretini de teşvik etmek için bir düzenleme çıkardık. Ağustos ayının sonlarında bu tür çalışmalara devam edeceğiz. Ekonomide, sektörlerde ihtiyaç olan konularda biz kendi tespit ettiğimiz alanlarda ya da bize dile getirilen konularda çalışmalarımızı yapıp, ekonomide, ticarette mümkün olduğunca daha fazla istikrar, daha fazla ticaret, daha fazla güven ve en az risk ve en az güvensizlik kavramlarını pekiştirmeye gayret ediyoruz.
DÖVİZ KURU
Kurlarla ilgili Merkez Bankamız, ekonomiden sorumlu Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek açıkladı. Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımız Orta Vadeli Programı (OVP) açıkladılar. Kurlar biliyorsunuz, dalgalı kur sistemi ülkemizde uygulanmakta. Biz ihracatçılarımızın gerek maliyetlerinin düşürülmesi gerekse de yeni pazar imkanlarına kavuşmaları noktasında Ticaret Bakanlığı olarak onlarla zaten sürekli birlikte çalışıyoruz. Destek programları hazırlıyoruz. Önümüzdeki süreçte ihracatçılarımızın finansmanına erişimi ve maliyetleri konusunda çok olumlu gelişmeler yaşanacaktır. Bu konuda ekonomi koordinasyon kurulu içinde birlikte yoğun bir şekilde çalışıyoruz.
“TÜRKİYE’DE 1 MİLYON 62 BİN 328 FİRMA FAALİYET GÖSTERİYOR”
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) işbirliğiyle yapılan ‘Sektör Bilançoları 2023’ araştırma sonuçlarından derlediği bilgiye göre, ülkede 2023 itibarıyla 1 milyon 62 bin 328 firma faaliyet gösteriyor.
Ülkede faaliyet gösteren firmaların kullandıkları kısa ve uzun vadeli banka kredilerinin toplamı son yıllarda düzenli olarak arttı. Bu firmaların 2019’da kullandıkları banka kredileri toplamı 2 trilyon lira iken, bu tutar Kovid-19 salgınının başladığı 2020’de 2,6 trilyon liraya yükseldi.
BANKA KREDİLERİ
Takip eden yıllarda da düzenli artışına devam eden banka kredileri, 2021’de 3,8 trilyon liraya, 2022’de 5,7 trilyon liraya ve 2023’te de 7,5 trilyon liraya çıktı.
Böylece firmaların 5 yılda kullandığı kredilerin toplamı 21,7 trilyon liraya ulaştı. Kullanılan banka kredilerinin vadelerine bakıldığında, uzun vadeli olanların kısa vadeli kredilerin yaklaşık 2 katına kadar ulaşması dikkati çekti. Kredilerin 14 trilyon 373 milyar lirası uzun vadeli, 7 trilyon 375 milyar lirası ise kısa vadeli kredilerden oluştu. Böylece uzun vadeli krediler toplam kredilerin yüzde 66’sına denk geldi.
2 SEKTÖRDE KISA VADELİ KREDİLER DAHA FAZLA
Bu dönemde sadece ‘tarım, ormancılık ve balıkçılık’ ile ‘toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı’ sektörlerinde yer alan firmaların kısa vadeli banka kredilerinin, uzun vadelilerden daha fazla olduğu görüldü.
Kullanılan kredilerin sektörel dağılımına bakıldığında, en fazla banka kredisi kullanan firmaların imalat sektöründe yer aldığı kayıtlara geçti. Bu sektördeki firmalar 5 yılda 6,4 trilyon lira kredi kullandı. Bunların 3,2 trilyon lirası kısa vadeli, 3,2 trilyon lirası ise uzun vadeli kredilerden oluştu.
İmalatın ardından en fazla kredi kullanan sektör 3,5 trilyon lira ile ‘toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı’ oldu. Bu sektörde kullanılan kredilerin 1,3 trilyon lirası uzun vadeli, 2,2 trilyon lirası kısa vadeli olarak hesaplandı.
En fazla kredi kullanan üçüncü sektör ise 2,9 trilyon lira ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı olarak kayıtlara geçti. Bu sektörün kullandığı kredilerin 2,7 trilyon lirası uzun vadeli, 276 milyar lirası kısa vadeli oldu.
Öte yandan, bu dönemde kullandığı banka kredisi en az olan sektörler 7,2 milyar lira ile ‘diğer hizmet faaliyetleri’, 33,2 milyar lira ile ‘kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor’ ve 41,2 milyar lira ile ‘eğitim’ olarak sıralandı.