NASA‘nın Voyager 1 uzay aracı, kasım ayından bu yana ilk kez yerleşik sistemlerinin sağlığı ve çalışma durumu hakkında kullanılabilir bilgiler gönderiyor. NASA, yaptığı açıklamada bir sonraki adımda uzay aracının yeniden bilimsel veriler göndermeye başlamasını sağlamayı hedeflediklerini belirtti. Voyager 1, 1977’deki fırlatılışından otuz beş yıl sonra, Güneş Sistemi’ni terk ederek yıldızlararası uzaya giren ilk insan yapımı nesne olarak tarihe geçmişti. Voyager 1’in ikizi olan Voyager 2 ise 2018’de kardeşini takip etmişti. Daha önceki haberimizde de aktardığımız üzere Voyager 1, 14 Kasım 2023’te Dünya’ya okunabilir bilimsel ve sistemler verileri göndermeyi durdurmuştu, ancak NASA mühendisleri uzay aracının hala komutlar aldığını ve normal şekilde çalıştığını görebiliyordu. Mart ayında ise NASA’nın Jet İtki Laboratuvarı’ndaki (JPL) mühendisler sorunun uzay aracının uçuş veri sistemi (FDS) adı verilen üç yerleşik bilgisayarından birisiyle bağlantılı olduğunu doğruladı. FDS bilgisayarı, aracın topladığı tüm verilerin paketlenerek Dünya’ya gönderilmesinden sorumlu bir parça.
Mühendislik başarısı
Ekip, FDS bilgisayarının yazılım kodunun bir kısmı da dahil olmak üzere FDS belleğinin bir bölümünün depolanmasından sorumlu bir çipin çalışmadığını tespit etmişti. Çipi onaramayan ekip, etkilenen kodu FDS belleğinde başka bir yere yerleştirmeye karar verdi. Ancak hiçbir konum, kod bölümünü bütünüyle tutacak kadar büyük değildi.
Bu nedenle, etkilenen kodu bölümlere ayırmak ve bu bölümleri FDS’de farklı yerlerde saklamak için basit bir plan geliştirildi. Bu planın işe yaraması için bu kod bölümlerinin bir bütün olarak çalıştığından emin olmak için ayarlamalar yapmak gerekiyordu. Bu ayarlamaların bir parçası da FDS belleğinin diğer bölümlerinde bu kodun konumuna ilişkin referansların güncellenmesiydi. En nihayetinde NASA ekibi, uzay aracının sistemsel verilerini paketlemekten sorumlu olan kodu, 18 Nisan’da FDS belleğindeki yeni konumuna gönderdi. Voyager 1 halihazırda Dünya’dan 24,3 milyar kilometre yani ışık hızı ölçeğinde 22 saat 34 dakika uzakta bulunuyor. Dolayısıyla kodun gönderilmesi 22 saat 34 dakika sürüyor. Bu nedenle NASA, yaptıkları değişikliğin işe yaradığını 20 Nisan’da gelen sinyal ile öğrenebildi. Böylelikle Voyager 1, 5 ay sonra ilk kez Dünya ile aracın sağlığı ve durumuna dair anlaşılır veriler gönderdi.
Sırada bilimsel veriler var
Ekip önümüzdeki haftalarda FDS yazılımının etkilenen diğer bölümlerinin yerini değiştirecek ve ayarlayacak. Bu düzenlemeler sonucunda Voyager 1’in yeniden bilimsel verileri göndermeye başlaması bekleniyor. Öte yandan sondanın ikizi olan Voyager 2 normal şekilde çalışmaya devam ediyor. 46 yılı aşkın bir süre önce fırlatılan ikiz Voyager uzay araçları, tarihin en uzun süre görev yapan ve en uzak mesafelere giden uzay araçları olma unvanına sahip.