NASA‘nın Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) aracı kısa bir süre önce Hindistan‘ın Vikram Ay aracına bir lazer ışını göndererek uzay iletişiminde bir ilke imza attı. NASA’ya göre bu başarılı lazer testi, Ay yüzeyindeki nesnelerin yüksek yörüngeden doğru bir şekilde tespit edilmesinin önünü açabilir. Vikram, 23 Ağustos 2023’te Pragyan adlı bir gezgini de içeren Hindistan’ın öncü Chandrayaan-3 görevi kapsamında Ay’ın güney kutbu yakınlarına iniş yaparak bir ilke imza atmıştı. Vikram ayrıca gövdesinde NASA’nın Oreo boyutundaki küçük Laser Retroreflector Array aletini ya da kısaca LRA‘yı taşıyordu.
Uzayda lazer iletişiminde bir ilk daha
LRO ve Vikram arasındaki lazer ışını gösterisi 12 Aralık 2023’te, yörünge aracının iniş aracına doğru lazer darbeleri göndermesi ve ardından geri dönen ışığı kaydetmesiyle gerçekleşti. Vikram o sırada LRO’dan yaklaşık 100 kilometre uzaktaydı ve Ay’ın güney kutup bölgesindeki Manzinus kraterinin yakınında bulunuyordu. Bağlam olması açısından: Vikram ve Pragyan yüzey görevlerinde başarılı oldular ve beklendiği gibi inişten yaklaşık iki hafta sonra sessizliğe büründüler.
NASA ve Hindistan Uzay Araştırma Örgütü (ISRO) arasındaki ortaklığın bir parçası olarak Vikram’a yerleştirilen retroreflektörü geliştiren NASA ekibini yöneten Xiaoli Sun, “Retroreflektörümüzü Ay’ın yörüngesinden yüzeyde bulabileceğimizi gösterdik. Bir sonraki adım, gelecekte bu retroreflektörleri kullanmak isteyen görevler için rutin hale gelebilmesi için tekniği geliştirmek” dedi. NASA, lazer iletişimini daha fazla test etmek istiyor ve Ay’a yönelik diğer ilgili görevlerde de benzer retroreflektörlere yer veriyor. Bugün, Türkiye saati ile 18:20’de Ay yüzeyine iniş yapmayı deneyecek olan Japonya’nın SLIM iniş aracında da aynı araç bulunuyor. Ayrıca, Şubat ortasında SpaceX Falcon 9 roketiyle fırlatılacak olan Intuitive Machines‘in Nova-C adlı Ay aracında da bir LRA bulunuyor. Geçtiğimiz günlerde fırlatılan ancak arıza yaşayan ABD’li Astrobotic’in sorunlu Peregrine uzay aracında da bu aygıt bulunuyordu.
NASA, 2023’ün sonlarında Deep Space Optical Communications (Derin Uzay Optik İletişim – DSOC) deneyi ile 15 saniyelik videoyu lazer aracılığıyla 11 Aralık’ta 31 milyon kilometre ya da Dünya-Ay mesafesinin yaklaşık 80 katı uzaklıktan Dünya’ya göndererek lazer aracılığıyla uzaydan ilk ultra HD video yayınlamıştı.