Duygu Erdoğan – Narenciye çeşitlerinde hasat devam ederken, mart ayında yaşanan ve Adana ile Mersin’de ekili alanları vuran don nedeniyle fiyatlar yüksek bir seyir izliyor. Üreticiler, erkenci türlerde bu artışın sınırlı kaldığını ancak portakal, mandalina ve limonun geç çıkan ve uzun süre tüketilen türlerinde yarı yarıya kayıplar olduğunu; fiyatların yüksek seyredeceğini ifade ediyor. Henüz talepleri az olsa da ihracatçıların buralarda az kalan ürünü Finike gibi rekoltesi daha iyi yerlerden tedarik ederek tamamlayacağı vurgulanıyor.
Buna göre mandalina türleri pazar ve markette 10-17 lira arasında değişiyor. Portakal henüz raflarda yerini bulmadı ancak ilk çeşitleri 17-25 lira arasında fiyatlara satılıyor. Limon fiyatında gevşeme var. 29 liraya çıkan fiyat 20 lira seviyesine kadar düştü.
10 lira altı yok
Adana’daki üretimin yarısının Yüreğir’den sağlandığını belirten ilçe Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, narenciye genelinde Adana özelinde rekolte kayıpları olduğunu söyledi. Erkenci mandalina çeşitleri ve limonda hasadın sürdüğünü anlatan Doğan, ardından portakal ve greyfurt hasadının da başlayacağı bilgisini verdi. Doğan, “Adana bölgesinde 20 Mart’ta yaşanan kuvvetli don narenciyeyi vurdu. Fiyatlar şu an tarlada yüksek görünüyor ama ürün bazı bahçelerde o kadar az ki çiftçi yine kazanç sağlayamıyor; tüketici ise yine pahalıya yiyor. Bu sezon narenciye grubunda ürünlerin genel olarak pahalı olacağı öngörülüyor” dedi. ‘10 liranın altında toptanda ürün yok’ diyen Doğan, bu fiyatın şehirlere taşınmasıyla ile en düşük kilo fiyatlarının 15-20 lira arasında tahmin edildiğini söyledi.
Geçen yıl mayer limonun dalda kaldığını, üreticinin toplama maliyetini bile çıkaramadığını hatırlatan Doğan, “Çünkü önceki yıl limon pahalı diye ihracat kısıtlaması olmuştu. Pazarlarımızı kaybedince ürün elimizde kaldı. Çünkü narenciye grubunda iç pazar tüm üretimi tüketmeye yetmez. Bu nedenle kısır bir döngü gibi üretici kazanmadığı zaman ekmiyor, ektiğinde ise fazla ürün olursa para etmiyor. Tarımda sağlıklı bir planlamaya ihtiyaç var. Çiftçi ne olursa olsun zarar etmeyeceğini bilmeli” diye konuştu.
Dalında masrafı 4 lira
Bölgede yaşanan don dolayısıyla narenciye bölgelerinin çiçek açma döneminde etkilendiğini anlatan Akdeniz (Mersin) Ziraat Odası Başkanı Musa Yılmaz, rekoltede yüzde 35 seviyesinde düşüşler görüldüğünü dile getirdi. Bu nedenle fiyatın yüksek seyrettiğini belirten Yılmaz, “Narenciye genelinde bu yıl ucuza tüketim çok zor görünüyor” dedi.
Finike Ziraat Odası Başkanı Halil Sarıçobanoğlu ise gelecek hafta başlaması beklenen hasat döneminde rekoltede kayıpsız bir sezon beklediklerini ifade etti. Sarıçobanoğlu, “Bazı yerler soğuktan etkinlense de iyi bir sezon geçecek. Fiyat beklentimiz 5-7 lira arasında. Zaten bu fiyatın altında satış üretici için zarar demek. Ürünün dalındaki masrafı 4 lira. Genelde iç piyasaya ürün veririz ama diğer üretici bölgelerdeki rekolte kaybı nedeniyle ihracatçılar da talep oluşturacaktır” diye konuştu.
İhracat 6 Ekim’de başladı
Narenciye çeşitlerinde ilk ihracat 15 Eylül’de mayer cinsi limon ile başlamıştı. Enterdonat limon ve pek çok çeşit mandalinada ise ihracat 6 Ekim’de başlatıldı. Bölgelerde bu tarihlerden itibaren talebin de yoğunlaşması bekleniyor.
Türkiye’nin 2021 yılında narenciye ihracatı 935 milyon dolarlık gelir getirmişti. 2022 yılında narenciye ihracatında hedef ise 1 milyar dolar. Türkiye, narenciye üretiminde dünyada 8’inci, Avrupa’da 2’nci sırada yer alıyor.