Nakit ödeme yapmak mı yoksa kredi kartıyla ödeme yapmak mı insana psikolojik olarak daha fazla kayıp acısı yaşatıyor? Hollanda’daki Groningen Üniversitesi’nden ekonomistler, bu sorunun cevabını bulabilmek için bir araştırma yaptı. Araştırmaya katılan 3.240 kişiye söz konusu soru soruldu. Çalışma sonunda ortaya şu veri çıktı: Katılımcılar nakit ödeme yaptıklarında yaşadıkları kayıp acısını 7 üzerinden 4,1 olarak değerlendirdi. Banka kartıyla temassız ödemenin acısına ise 7 üzerinden 3,4 puan verdiler.
CEPTEN ÇIKTIĞI İÇİN
Uzmanlar, sonuçları “Journal of Economic Behavior and Organization” (Ekonomik Davranış ve Organizasyon) dergisinde yayımlanan çalışmayla ilgili şunları söyledi: “Araştırmamıza göre, nakit ödeme yapmak, kredi kartıyla ödeme yapmaya kıyasla, insana psikolojik açıdan yüzde 20 oranında daha fazla kayıp acısı yaşatıyor. İnsanlar nakit ödemede, somut bir değeri başkasına verdikleri için daha fazla acı çekiyor. Paraları seçmek, tutarı kontrol etmek, para üstü almak fiziksel bir temas sağladığından acısı da daha fazla oluyor. Bu acıyı fakirler ve tutumlu olanlar daha çok yaşıyor.”
‘KARTLA DAHA ÇOK HARCAMA YAPILIYOR’
Araştırmada, kredi kartıyla ödeme yapanların daha fazla harcama gerçekleştirdiklerini de tespit eden ekonomistler şunları söyledi: “İnsanların kredi kartıyla temassız ödeme yapması, duygusal açıdan çok daha az acı veriyor. Ancak temassız ödeme ceplerinden nakit para çıkmadığı için daha fazla harcama yapmalarına da neden oluyor. Bu nedenle modası geçse de harcamaları dizginlemenin en iyi yolu nakit ödeme olabilir. Kredi kartıyla ödeme yapmak, psikolojik açıdan sanki ödeme yapmıyormuş gibi hissettiriyor.”
‘Zihinsel muhasebe yapın’
Ekonomistler, kredi kartıyla alışveriş yapanlara, fazla harcamadan kaçınmak için “zihinsel muhasebe” tavsiye etti: “İnternetten veya mağazaya giderek yaptığınız alışverişlerde kartla ödeme yapacaksanız, zihinsel muhasebe iyi bir bariyer. Her satın alma işleminde harcamalarınızı zihinsel muhasebeyle sürekli takip ederek kartınızı boşaltmayı önlersiniz. Öte yandan ekonomiyi yönetenlerin de elektronik ödemelerde aşırı harcamayı önlemek için araçlar tasarlaması gerekiyor.”