Aydın Hasan / ANKARA – Milli Muharip Uçak Geliştirilmesi Projesi, 5 Ağustos 2016’da imzalanan sözleşme çerçevesinde Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) tarafından yürütülüyor. Proje çerçevesinde 2019 yılında yapılan platform seçiminin ardından 2020’de konsept belirleme çalışmaları tamamlandı. 2021’de üretime veri akışı başlatıldı. Mart 2022’de üretim faaliyetlerine geçildi. 2022 mayıs-kasım arasında komponent montajları tamamlanarak kasımda son montaj hattı devreye alındı. 2022 aralık ve 2023 ocak aylarında yoğun sistem testlerinin devamında, 10 Şubat 2023’te planlanandan önce hangardan çıkış gerçekleşti. 12 Şubat 2023’te motor çalıştırma, 17 Mart 2023’te ise ilk yavaş taksi testleri başarı ile tamamlandı.
DEMİRBAŞ UÇURDU
KAAN’ın 27 Aralık’ta planlanan ilk uçuşu, güvenlik gerekçesiyle daha ileri bir tarihe ertelenmişti.
KAAN, dün sabah 08.50 sıralarında TUSAŞ’ın Mürted Hava Meydanı pistinde yerden teker kesti. İlk uçuşta pilot koltuğunda, TUSAŞ’ın test pilotu Barbaros Demirbaş oturdu. Uçuşa bir F-16 uçağı da eşlik etti. İlk uçuşu 13 dakika süren KAAN, 8 bin feet irtifaya ve 230 knot hıza çıktı.
BEŞİNCİ ÜLKE OLDUK
ABD, Rusya ve Çin’in beşinci nesil savaş uçağı bulunuyor. Japonya da beşinci nesil savaş uçağının ilk uçuşunu 2016 yılında yapmıştı. KAAN’ın uçuşu ile birlikte Türkiye, beşinci nesil savaş uçağını gökyüzü ile buluşturan beşinci ülke oldu. Hindistan’ın da 2025’te uçurmayı planladığı beşinci nesil savaş uçağı projesi var.
2028’DE 20 ADET TESLİM PLANI
2028’te Hava Kuvvetlerine 20 adet KAAN Blok 10 uçağının teslimi planlanıyor. 2028’ten itibaren milli üretim motor ile üretime geçilecek. KAAN’da, şu anda ABD üretimi F110 turbofan motoru kullanılıyor.
F-16’DAN ÜSTÜN
Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterindeki 244 F-16 jeti, dördüncü nesil savaş uçağı. KAAN ise F-35 ve F-22 jetleri gibi beşinci nesil.
KAAN’ın F-16’lara göre üstün özellikleri özetle şöyle:
– Hayalet (gizli) uçak olmalarını sağlayan düşük radar kesiti
– Yüksek manevra yeteneği
– Süpersonik hızını uzun süre kullanmasını sağlayan süper seyir (supercruise) yeteneği
– Radar, sensörler ve diğer hava araçları da dahil çeşitli kaynaklardan bilgi toplamasını ve işlemesini sağlayan gelişmiş aviyonik sistemler
– Diğer hava araçları ve yer tabanlı sistemlerle bilgi paylaşma ve faaliyetlerini koordine etme kabiliyeti
– Havadan havaya muharebe, havadan yere saldırı ve istihbarat, gözetleme ve keşif dahil olmak üzere çok çeşitli görevleri yerine getirebilme
– Hava hava muhaberesinde daha uzun mesafeden hedefi vurma
İSMİNİ BAHÇELİ VERDİ: HANLARIN HANI
Uçağın adı, 1 Mayıs 2023’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla yapılan lansmanda açıklandı. Erdoğan, KAAN adının MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli tarafından konulduğunu söyledi. Kaan (Kağan) eski Türk yönetim kültüründe “hanlar hanı”, “hanların bağlı olduğu devlet başkanı” anlamına geliyor.
KAAN’IN PİLOTU DEMİRBAŞ: Mükemmel bir uçuş oldu
Uçuşu gerçekleştiren Barbaros Demirbaş, Türk Silahlı Kuvvetleri’nden emekli olduktan sonra kariyerine test pilotu olarak devam etti. Test pilotu kariyerine National Test Pilot School’da kısa kurslar alarak başlayan Demirbaş, 2009 yılında bu okuldan sertifikasını aldı. 2015 yılında da International Test Pilots School’dan mezun olan Demirbaş, uluslararası alanda tanınan bir test pilotu olarak yetişti. Demirbaş, The Society of Experimental Test Pilots tarafından 2016 yılında üye olarak kabul edildi. Demirbaş, dünkü uçuşun ardından şunları söyledi: “Önceliğimiz bugün bu uçağı sadece uçurmak değildi. ‘Uçağı kaldırdıysak uçuracağız, uçurduysak indireceğiz, indirdiysek durduracağız.’ Hedefimiz park yerine gelmek ve bütün arkadaşlarımız ile kucaklaşmaktı. Milletimizin emanetini Allah’a şükür emniyetle getirdik, görevi yaptık. Mükemmel bir uçuş oldu.”
EMEKLİ HAVA TÜMGENERAL KARATAŞ: Bir devrim bir milat
Emekli Hava Tümgeneral Beyazıt Karataş, Milliyet’e yaptığı açıklamada, KAAN’ın uçuşunu Türk havacılık tarihinde bir milat, bir devrim olarak nitelendirdi. “Kaan, Türk Kartalı, tek başına Hükümet’in, Türk Hava Kuvvetleri’nin, Savunma Sanayii Başkanlığı’nın değil hepimizin, Türkiye’nin ve Türk milletinin projesidir” diyen Karataş, şunları söyledi:
“Bu projenin gerçekleştirilmesi aynı zamanda Türk uçak sanayiinin kurtuluş mücadelesi. Bu mücadeleyi kazanmak için herkesin elinden gelen bütün desteği vermesi bir vatandaşlık borcu. Türkiye’nin, KAAN’ı imal ederek uçurmak dışında bir seçeneği yok. Ya imal edilecek uçacak ya da imal edilecek uçacak. ‘İstikbal göklerdedir. Göklerini koruyamayan uluslar, yarınlarından asla emin olamazlar’ diyen Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün gösterdiği hedefe KAAN ile bir adım daha yaklaşıldı. Plana göre, ilk uçak 2028’de Hava Kuvvetleri’mize teslim edilecek. 2028’den itibaren seri üretime geçilecek. Ayda iki uçak üretilecek. 2030’lu yıllarda KAAN ile alınacak ve modernize edilecek F-16 uçakları birlikte görev yapacak. Envanterdeki savaş uçağımızın sayısı zaman içinde artacak.”
KAAN’A KOŞTULAR
Milli muharip uçak KAAN’ın ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirmesinin ardından projede görev alan ekipler, hep birlikte KAAN’a doğru koştular. Birbirine sarılan ekip üyelerinin sevinci, 85 milyonun ortak duygusu oldu. Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, test pilotlarını ve proje ekibini tebrik etti.
SİYASET MİLLİ GURURDA BİRLEŞTİ
KAAN’ın gökyüzü ile buluşması, siyasilere milli gurur yaşattı.
– TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş: Bu gurur projesini ülkemize kazandıran TUSAŞ ve Savunma Sanayii’ni kutluyorum.
– Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz: KAAN, Türkiye Yüzyılı’nın semalarını koruyacak; yeni teknolojilerin öncüsü olacak.
– CHP Genel Başkanı Özgür Özel: 1973’ten bu yana havacılık sektörümüze önemli katkılar sağlayan TUSAŞ tarafından üretilen milli muharip uçağımız KAAN’ın ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirmesini tebrik ediyorum.
– İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya: Hamd olsun, Cumhurbaşkanımızın liderliğinde gerçeklerimiz hayallerimizi aşıyor. Bu ses göğü yırtan Türk milletinin sesi.
– Ulaştırma ve Altyapı Bakan Abdulkadir Uraloğlu: Göklerin yeni sahibi KAAN. Cumhurbaşkanımızın gösterdiği hedef doğrultusunda yerli ve milli savunma sanayii vizyonumuzun gökyüzündeki simgelerinden KAAN ülkemize hayırlı olsun.
– Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır: Türk’ün çelik kanatları gökyüzünde. Boyumuz boylansın, soyumuz soylansın. Hak ile, adaletle yeryüzü aydınlansın.
– MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız: Liderimiz Sayın Devlet Bahçeli tarafından KAAN ismi verilen 5. mesil milli muharip uçağımız göklerde. Ne mutlu Türk’üm diyene.
– Savunma Sanayi Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün: Cumhurbaşkanı’mızın savunma sanayiinde ülkemize çizdiği yerlilik ve millilik vizyonunun kilometre taşlarından olacak bir gelişmeyi daha tarihimize kazıdık.
– TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil: Bugün gurur günümüz. Bu yolda bizlerin yolunu açan Cumhurbaşkanı’mız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a ve KAAN’ımız için başından beri büyük özveriyle çalışan tüm çalışma arkadaşlarıma ve ailelerine teşekkür ederim.
– Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar: Köklerden göklere. Bu tarihi uçuşta emeği geçen tüm TUSAŞ ekibini gönülden tebrik ediyorum.
– Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce: “İstikbal göklerdedir”. Milli muharip uçağımız Kaan ilk uçuşunu gerçekleştirmiş, gökleri delen nice seferlere…
KAAN DÜNYA BASININDA: DÖNÜM NOKTASI OLDU
Türkiye’nin milli muharip uçağı KAAN’ın ilk uçuşu, dünya basınında geniş yer buldu.
– ABD merkezli Bloomberg, haberinde uçuşun, Türkiye’nin yerli savaş uçakları konuşlandırması açısından “dönüm noktası” olduğunu vurguladı.
– ABD’li Defense News de “Türkiye, ileri savaş uçakları üretimine yönelik tüm değer zincirine sahip birkaç ülkeden biri olmayı hedefliyor” ifadelerine yer verdi.
– Yunan Kathimerini gazetesi de gelişmeyi, “Türkiye’nin ilk milli savaş uçağı Kaan, ülkenin hava kuvvetini geliştirme çabaları kapsamında ilk uçuşunu tamamladı” başlığıyla duyurdu.
– Yunanistan’ın haftalık gazetesi Ethnos ise, internet sitesinde yayınladığı haberinde şu ifadelere yer verdi: “Türk savunma sanayinin en büyük projelerinden biri olan KAAN savaş uçağı, Ankara yakınlarındaki Mürted Havaalanı’ndan havalandı.”