MERT İNAN- Bursa’nın Yenişehir ilçesi sınırlarındaki tarım arazilerini ekip, biçen mevsimlik tarım işçilerinin yaşam koşulları, yürek burkuyor. Mevsimlik tarım işçilerinin büyük kısmı Şanlıurfa, Bingöl, Diyarbakır, Muş gibi doğu illerinden Bursa’nın yolunu tutarken, çok sayıda Suriyeli düzensiz göçmende tarlalarda çalışarak geçimini sağlamaya çalışıyor. Aylarca çadırlarda yaşamak zorunda kalan mevsimlik tarım işçileri arasında çocuklar da bulunuyor.
Çavuşa çalışıyorlar
Bursa Su Kollektifi aracılığıyla irtibat kurduğumuz mevsimlik tarım işçileri, ‘işimizden oluruz’ endişesiyle açık kimliklerini gizleyerek karşı karşıya oldukları güüç koşulları anlattı.
Şanlıurfa’dan geldiği söyleyen ve adını Murat olarak söyleyen mevsimlik tarım işçisi yaşadıklarını anlatırken, çavuş adı verilen aracılardan dem vurarak: “4 yıldır Yenişehir’e çalışmaya geliyoruz. Bizler, tarla sahiplerini tanımayız. Çavuşlar aracıdır. Normalde yevmiyemiz 220 lira ama çavuşlar, her birimizden 50 lira günlük para alıyor. Çavuşlar resmen sırtımızdan geçiniyorlar. Yenişehir’de kiralık daire bulmak istesek karşımıza yine çavuş engeli çıkıyor. Birçoğu kiralık dairelerde yaşarken, bizler yazın kavurularak, sonbahar da üşüyerek yaşamaya çalışıyoruz. Çavuşlar çadırlara elektrik hatlarından hat çekiyorlar ama faturadan fazlasını bizden tahsil ediyorlar. Hiç olmazsa elektrik, su parası olmasın istiyoruz. Çadır yerine tuvaleti, banyosu prefabrik evler yapılsa rahat ederiz ama bize ırgat gözüyle baktıklarından kaderimiz değişmiyor” diye konuştu.
Titreyerek banyo
Şanlıurfa’dan 7 kişilik ailesi ile Yenişehir’e geldiğini belirten ve adını Cemal olarak söyleyen bir diğer mevsimlik tarım işçisi de “Ailem 7 kişi. Oğlum ortaokul 8.sınıfa gitmesi gerekirken, bu yıl gönderemedim. Çadırlarda soğuktan yatamaz haldeyiz. Çavuşlara elektrik parası ödemek zorunda kalıyoruz. Her birimizden, günde 50, 60 lira kesinti yapıyorlar. Suyumuzu genelde artezyen kuyularından çekmeye çalışıyoruz. Banyo deseniz derme çatma çadırların içinde titreyerek yıkanmaya çalışıyoruz. Doğru düzgün sobamız bile yok. Bir yandan da aylık kira ödemediğimiz için kendimizi şanslı sayıyoruz. 7 nüfusa bakmak için hepimizin çalışması gerekiyor. Büyük kızım ve oğlum bu yıl okula başlayamadı. Çünkü bu yıl sağlığım tek başıma çalışmama el vermiyor. da mecburen çalışıyor. Yaşam koşullarım iyileştirilsin istiyoruz” dedi.
11’inci yüzyıl gibi
Bursa Su Kollektifi Sözcülerinden Habib Göbelez, 2022’de adeta 11.yüzyıl yaşam şartlarına zorlanan işçilerin mağdur olduğun belirterek, “Hiçbir sosyal güvenceleri olmayan mevsimlik tarım işçileri geçen sene brüt 130 tl gündelik ile çalışırken bu sene brüt 220 lira alıyorlar. Kayıt dışı bir piyasada, 220 liralık kazancın her 50 lirasına ise çavuş denilen aracılar tarafından el konuluyor. İşçilerden ayrıca elektrik, su parası adı altında para toplanıyor. Valiliklerce, mevsimlik tarım işçilerinin yoğun olarak çalıştığı yerlerde; eğitim ve sosyal faaliyetleri ile işçilerin temel ihtiyaçlarını giderebilecekleri ortak kullanım alanları yapılmalı. Aslında Başbakanlık Mevsimlik Tarım İşçileri Genelgesi uygulansa sorunlar bitecek. Ayrıca geçici yerleşim alanlarına su ve elektrik hizmeti verilmesine ilişkin abonelik ve kullanım bedelleri yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları ile il özel idareleri bütçelerine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca aktarılan ödeneklerden karşılanmalı. İşçilerin birçoğu tuvalet ihtiyaçlarını çukur kazarak gidermeye çalışıyorlar. Bu insanlara hiç olmazsa asgari düzeyde ihtiyaçlarını giderecekleri altyapı ve barınma olanaklar sağlanmalı” bilgilerini paylaştı.
Bölgede 4 binden fazla mevsimlik tarım işçisinin çalıştığı belirtilirken, havaların soğumasıyla çadırlardaki yaşam şartları da gün geçtikçe zorlu hale gelmiş.