AYLİN RANA AYDİN – Düne kadar çevreyi kirleten, çöp gözüyle bakılan atıkların günümüzde hammadde olmaya başladığını aktaran Deryal, “Artık çöpten enerji üretiliyor, hayvansal atıklardan enerji yan ürün olarak da tarımda kullanılmak üzere gübre sağlanıyor. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) geri kazanılarak enerji üretimi yatırımını devletimiz enerji üretim lisansı verilmesinin yolunu açtı. Bazı yatırımlar devreye alım işlemleri tamamlanarak sisteme enerji verir duruma gelirken, devam eden yatırımlar da bulunmakta” diye konuştu.
Karbon nötre katkı
Geri kazanıma yönelik hizmet veren tesislerin hammadde sorunu yaşadığını ifade eden Deryal, şöyle konuştu: “Tek hammaddemiz ömrünü tamamlamış lastikler ve devletimiz bizlere lisansımızı verirken ‘kaynak olarak sadece ömrünü tamamlamış lastik kullanarak enerji üreteceksin’ dedi. Alternatif kaynağımız bulunmuyor. ÖTL tesisleri olarak hammaddemizi yurt içinden elde etmek istiyoruz, üstelik bu kanun maddesi… Yeterince lastik olduğunu da görüyoruz. Geri kazanımla hem elektrik hem de sanayi girdisi üreten bize de ithalat izni verilmeli. Aynı zamanda Sıfır Atık projesine de dahil olmak istiyoruz. Karbon nötr hedefine, salım taahhütlerine katkı yapacak bir sektörüz. Bizim geri kazanımla elde ettiğimiz ürünleri kullanan sanayi bundan fayda sağlayacak. Kullandığı elektrik yeşil elektrik olacak, salım azaltma ve karbon vergisi avantajı olacak.”
Yıllık 450 bin ton
Türkiye’deki bu sektörde şu an 15’e yakın lisans almış firmanın bulunduğunu söyleyen Deryal, söz konusu firmaların 250 MW elektrik enerjisi üretecek boyutta olduğunu belirtti. Türkiye’de yıllık 450 bin ton civarında ÖTL’nin piyasaya çıktığını kaydeden Deryal, “Zaman zaman ‘180 bin ton toplanıyor’ deniliyor. Biz ancak 150 bin ton civarında ÖTL’yi geri dönüşüme tabi tutabiliyoruz. Tüm yatırımlar henüz faaliyete geçmedi. Bu neden şu aşamada mevcut yatırımların tam randımanlı çalışabilmesi için yaklaşık 300 bin ton ÖTL’ye ihtiyaç var” diye konuştu.
‘Hammadde temininde zorluk yaşıyoruz’
Lastiklerin geri kazanılarak elde edilen ürünlerden biri olan pirolitik yakıt kullanılarak elektrik üretildiğini kaydeden Deryal, “Hammadde yani atık lastik temininde zorluklar yaşıyoruz. İki sebebi var. Birincisi kanuna göre yüzde 80’i toplanması gereken ÖTL’ler yeterli oranda toplanamıyor. Ancak yüzde 60’ına yakını toplanıyor. İkincisi ise toplananların büyük kısmı maalesef çeşitli sanayi kuruluşlarında yakılmaya gidiyor. Çünkü bütün alternatif yakıtların fiyatı yükseldi, bu tür endüstriler için cazip hale geldi. Yakmak böyle bir kaynağı değerlendirmenin en kötü yolu. O nedenle lastikler atık değildir, âtıl yani değerlendirilemeyen bir kaynaktır” ifadelerini kullandı.