GÜLDEN ÇOKTAN – EG.5, diğer bir adıyla Eris, dünya çapında birçok kişinin ölümüne neden olan Kovid-19’un Omicron varyantının bir alt türü. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, başta İngiltere, ABD’nin de aralarında bulunduğu ülkelerde vaka sayılarında artışa neden olan Eris varyantının Türkiye’de tespit edilmediğini açıklamıştı. Okulların açılması, bu varyantın yeni bir salgına neden olup olmayacağı endişesini de beraberinde getirdi. Uzmanlar Milliyet’e yeni varyantı, olasılıkları ve aşıların yeni varyanta karşı etkinliğini anlattı.
‘POZİTİF VAKALAR ARTTI’
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan’a göre turizm sezonundan sonra Eris varyantının Türkiye’ye de sıçraması kaçınılmaz. “Şu an ki test kriterlerimizle koronavirüs yakalamamız çok zor” diyen Ceyhan, “Test kriterleri koronavirüsün çok ağır seyrettiği dönemde hazırlandı.
Vakalar Omicron çıktığından beri genellikle daha az seyrediyor. Böyle olunca test kriterlerine uymuyor. Ancak insanlar kendi paralarıyla laboratuvarlarda test yaptırırsa var mı, yok mu belli oluyor. Bize gelen vakalarda hafif de olsa bir artışın olduğunu görüyoruz. Biz test yaptırdığımız zaman yüksek oranda pozitif çıkıyor” dedi. Prof. Dr. Ceyhan, Eris varyantına ilişkin Türkiye’de analiz yapılmadığını söyledi.
‘MUHTEMELEN VAR’
Prof. Dr. Ceyhan, varyant analizi yapan ülkelerin tümünün Eris varyantının olduğunu rapor ettiğine dikkat çekerken “Türkiye’de de muhtemelen var. Türkiye’ye gelen turistleri düşünürsek, Türkiye’ye girmemesi mümkün değil” dedi. Bir an önce tarama programı başlatıp Türkiye’de hangi varyant, hangi sıklıkla görülüyor bunun belirlenmesi gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Ceyhan, şunları dedi:
“Dünya Sağlık Örgütü, Eris kaynaklı ölüm bildirmedi ama hastaneye yatışlarda artış olduğunu ABD, İngiltere rapor etti. Bunun nedeni varyantın klinik tablosunun daha ağır seyretmesi değil vaka sayısının artması. VHastanelere yatan vaka sayısında da bir artış var. Eris genellikle baş ağrısı, boğaz ağrısı, halsizlik burun akıntısı gibi belirtileri var. En belirgin özelliği ise koku alma kontrolünün bozulması. Eris sağlıklı insanlarda hafif seyrettiği için pandeminin başındaki ağır önlemlere gerek yok. Artık hastalık geçirerek veya aşıyla toplumda kısmi bir bağışıklık oluştu. Varyantın, eski hızla yayılmasını bekleyemeyiz. Ancak sağlıklı insanlar da böyle hafif bir tablo ile seyrederken risk gruplarında yaşlılar da ve kronik rahatsızlığı olanlar da daha ağır seyrediyor. Ve hastaneye yatışlara neden oluyor.”
AŞI KORUYUCU MU?
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, mevcut aşıların koruyuculuk olup olmadığına ilişkin de şunları söyledi: “DSÖ gibi öneri veren kurumlar, aşıları tam olan kişilere yeni bir aşı önerisinde bulunmadı. Batı’da bilim insanları yavaş yavaş son aşı dozunun üzerinden 6 ay geçmişse yeniden aşı öneriyor. Üç firma yeni varyant aşısı üretmeye başladı. İki ay içerisinde hazır hale geleceğini söylüyorlar. Temin ederseniz onun yapılması daha uygun. Kovid ortadan kalkıncaya kadar her yıl bir kez aşının tekrarlanması lazım. Risk grubundakilere son aşılarının üzerinden 6 ay geçmişse yeniden aşılanmasını öneriyoruz.”
‘ÇOCUKLARA KOVİD AŞISI ÖNERMİYORUZ’
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, “Çocuklara şu an Kovid aşısı önermiyoruz. Risk grubundaki vatandaşların aşı olması öncelikli. Türkiye’de yüzde 40’a yakın kişiyi tam aşılayabildik. Devlet aşılamanın gerekliliğini anlatıp arkasında durmalı. Aşı karşıtlarının tamamen yanlış iddialarının doğru olmadığını söyleyip gerçek verileri vermeli. Sadece Kovid değil solunum yoluyla bulaşan bütün hastalıklar da artış var. Bunun nedeni de 3 yıllık bir kapanmadan sonra aniden önlemlerin kaldırılması. Maske takmanın ve el hijyeninin bırakılması. Herkesin çantasında dezenfektan bulunuyordu. Onları yeniden taşımamız lazım, kapalı alanlarda fazla vakit geçirmeyip, kapalı alanlarda mutlaka maske takmak gerekiyoruz” dedi.
SÜPER VARYANT: PİROLA
Son zamanlarda dikkatler “Eris” üzerinde yoğunlaştı. Ancak bilim insanları spike protein üzerinde 35 mutasyonun görüldüğü pirola (BA.2.86) varyantına da dikkat çekiyor. Bilim çevrelerinde “süper varyant” olarak adlandırılan pirola da Omicron’un bir alt varyantı. Kovid-19 ve Influenza virüslerinin yol açtığı belirtiler bu varyantta da gözlemleniyor. Pirola varyantının aşıdan kaçan bir varyant olma ihtimali olduğu belirtiliyor.
‘EYLÜL’DEN SONRA VAKA SAYISI ARTABİLİR’
Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu Üyesi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı’nda görevli Prof. Dr. Alper Şener, içinde bulunduğumuz eylül ayından sonra Kovid-19 vaka sayısında artış beklediklerini söyledi. Türkiye’de test yaptırma oranının düşük olduğunu belirten Şener, şunları dedi:
65 YAŞ VE ÜSTÜ…
“Son birkaç ayda dünyada Eris oranı yüzde 7’den yüzde 17’ye sıçradığı için takibe alınan varyantlar arasına alındı. Mevcut aşıların kısmen belirli yaş gruplarına koruma sağladığını gösteren çalışmalar da var. Bunların geneline baktığımızda, Türkiye gibi hibrit aşılama yapılan ülkelerin bu yeni varyantlara karşı bir avantajı olabilir. 65 yaş üstünde riskleri azaltmak lazım. 65 yaş üstü kişilerin son 6 ay içinde korona aşısı olmamış veya hastalanmamışsa aşılanması önerisi bilimsel teamül. Örneğin 45 yaşındaki vatandaş, kronik hastalığı yoksa, en az bir kere korona geçirdi ve hastaneye yatmadıysa, hastalandığında iş gücü kaybını önemsemiyorsa hatırlatma aşısı olmayabilir. Çünkü bu kişide yapacağı hasar yüksek olasılıkla gripten farklı olmayacaktır. Ama bir diğer taraftan da hasta sayısı çok yoğun bekleniyor ise bunun için hatırlatma dozları herkes için önem kazanıyor.”
KRONİK HASTALIK…
Çocukların aşı olmasıyla ilgili çok tartışma yaşandığını ve kimsenin bu konuda yorum yapmak istemediğini ifade eden Prof. Dr. Şener, “Türkiye’de çocuk aşılama önerileri aşı karşıtlığına dönüştürüldü. Ben bekleyip, görmek lazım diyorum. Her yaş grubuna değil, ama kronik hastalığı olan çocuklarda da aşı gerekiyor diyorum, tıpkı influenza gibi” dedi.
İLK UZAKDOĞU’DA TESPİT EDİLDİ
EG.5 diğer bir adıyla Eris, dünya çapında birçok kişinin ölümüne neden olan Kovid-19’un Omicron varyantının bir alt türü. İlk olarak Uzakdoğu’da saptanan Eris, daha sonra Avrupa ve Kuzey Amerika’da yaygınlaştı. Klinik olarak Kovid-19 semptomları arasında ateş, öksürük, halsizlik, yorgunluk, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, baş ve kas ağrıları yer almakta; grip, soğuk algınlığı veya zatürre bulguları ile de benzerlik göstermekte.
YARIN: Grip vakalarında da artış bekleniyor!