Karadeniz Bölgesi’nde özelikle vahşi depolama alanların yanı sıra kıyı şeridindeki kentlerde, sayıları hızla artan martı popülasyonu, savunmasız küçük kuş türlerin azalmasına neden olup, ekosisteme zarar veriyor.
Özellikle denize kıyısı olan bölgelerde bolca bulunan ve insanlarla ilişki kurma konusunda becerikli olan martılar, istilacı türler arasında yer alıyor.
Birçok kuş türünün neslini tehlikeye atan martıların popülasyonunda kontrolsüz artış olduğuna dikkat çeken uzmanlar, önlem alınmasını istiyor.
Hastalıkları yayıyorlar
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şağdan Başkaya, martıların sorun haline dönüştüğünü belirterek, “Martıların popülasyonları, anormal seviyelere ulaşmış durumda. Çünkü çöplüklerden besleniyorlar, ağzı açık bütün çöp bidonlarını karıştırıyorlar, döküyorlar, her yerden nemalanıyorlar. İnsanlar, onları zaten her mahallede belli yerlerde besliyor ve bunun sonucunda da aşırı artıyorlar.
Her evin çatısında neredeyse bir martı yuvası var; sabahleyin ve geceleyin. Artık ışıklar her yerde olduğu için gece bile uçuyorlar. Durdurarak yok; artmaya devam ediyorlar. Her yere dışkılarını bırakıyorlar. Bir çöplükte besleniyorlar, oradan aldıkları mikropları getirip, şehrin her yerine yayıyorlar. Bu işin tıbbi bir boyutu da var. Hastalıkları yayıyorlar, taşıyorlar” dedi.
Ötücü kuşların sayısı azaldı
Martıların kent yaşamını olumsuz etkilediğini ve diğer kuşların neslini tehlikeye attığını söyleyen Prof. Dr. Başkaya, “Yaban hayatçıları olarak baktığınızda bir martı, kendisinin yarı boyutunda olan bir kuşu bile bütün olarak yutabiliyor. Bir fareyi ve hatta bir kedi yavrusunu bütün yutabilen martılar var.
Civarda kuş bırakmadılar. Martıların bulundukları yerlerde ötücü kuşların sayısı çok azaldı. Çok fazla zarar veriyorlar. Martılar şu sıralar özellikle yavrularını büyüttüler, uçuruyorlar. Uçan yavru, ilk uçuşlarında genelde trafo direklerine veyahut diğer elektrik tellerine takılıyor ve orada kısa devre yaptırarak trafoyu patlatıyor; elektrikler kesiliyor. Çok sık elektrik kesilmeleri yaşanıyor” diye konuştu.
“Tedbir alınması gerekiyor”
Popülasyonu artan martılara karşı önlem alınması gerektiğini aktaran Prof. Dr. Başkaya, “Söylemek istemesek de söylüyorum. Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi bizde belli türlere karşı tedbirler almamız gerekiyor. Popülasyonlarının aşırı arttığını bildiğimiz, tespit ettiğimiz türlere karşı önlem almamız gerekir.
Tedbir almamız gereken türlerden bir tanesi de martılardır. Yaban domuzuna karşı nasıl ki tarım zararlısı olarak mücadele ediyoruz, ava açıyoruz, popülasyonlarını belli bir seviyede tutuyoruz; domuzda yaptığımız bu mücadeleyi diğer birçok türde de yapmamız gerekiyor” dedi.