Gezegenimizdeki yaşamı güneşin zararlı ultraviyole (UV) ışınlarından koruyan Dünya’nın ozon tabakası, onlarca yıldır soğutucu gazlardan saç spreyine kadar her şeyde kullanılan yaygın kimyasallardan olumsuz etkilendi. Birleşmiş Milletler‘in yayınladığı yeni bir rapor, ozon tabakasının insan müdahalesi sayesinde birkaç on yıl içinde tamamen düzelebileceğini ortaya koyuyor. Ozon tabakası iyileşiyor
BM raporu ve Dünya Meteoroloji Örgütü‘nün (WMO) verilerine göre ozon tabakasındaki delikler, onu onarmak için 35 yıldır süren küresel çabalar sayesinde küçülüyor. 1987’de imzalanan Montreal Protokolü’nün başarı gösterdiği vurgulanırken, ozon tabakasının Antarktika’nın en kötü etkilenen bölgesinde 2066 yılına kadar tamamen yenileneceği tahmin ediliyor. 2045 yılına kadar ise Kuzey Kutbu üzerindeki incelmenin düzelmesi bekleniyor. Etkilenen başka herhangi bir yerin yalnızca yirmi yıl içinde tamamen iyileşmesine muhtemel gözüyle bakılıyor. Ozon tabaası nasıl iyileştiriliyor?
Ozon tabakası, Dünya atmosferinin Güneş’ten gelen ultraviyole radyasyonun çoğunu emen ince bir parçasıdır. Bilim insanları ilk olarak 1970’lerde ozonun tükenmeye başladığını fark ettiler. Yapılan çalışmamalarda sprey kutularında, buzdolaplarında ve klimalarda yaygın olarak bulunan kloroflorokarbonların (CFC’ler) ozon tabakasını aşındırdığı keşfedildi. İlerleyen yıllarda 1985’te Antarktika’nın üzerindeki katmanda büyük bir deliğin olduğu bulundu ve 1987’de 46 ülke tarafından Montreal Protokolü imzalanarak ozona zarar veren maddelerin kullanımı yasaklandı. 2016 yılında güçlü sera gazları da bu anlaşmaya eklendi ve kapsamı genişletildi.
1987’de Montreal Protokolü’nün imzalanmasına rağmen Antarktika ozon deliği 2000 yılına kadar genişlemeye devam etti. Ancak bu noktadan sonra bilim insanları deliğin yavaş yavaş küçüldüğünü fark ettiler. Yeni rapora göre birkaç on yıl içinde ozonun tamamen iyileşmesi bekleniyor. Elbette alınan önlemler devam ettiği sürece bu hedefler geçerli.