ASLIHAN ALTAY KARATAŞ / Ankara – NATO üyeliğine karşı Türkiye’nin çekincelerini aşmak isteyen İsveç, son dönemde adımlarını sıklaştırdı. Yeni kurulan hükümetin Başbakanı Ulf Kristersson, Türkiye’ye geliyor.
Kristersson’dan önce geçtiğimiz hafta Türkiye’ye gelen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmüş ve “Zamanı geldi, Finlandiya ve İsveç’in tam üye olmaları gerekli” mesajını vermişti.
İsveç Başbakanı’nın ziyaretinin ana gündeminde de İsveç’in NATO üyeliğinin TBMM’de onaylanması isteği bulunuyor.
2 ülkeden ret
İttifakın 30 üyesinden Türkiye ve Macaristan dışındaki ülkeler onay işlemini tamamladı. Macaristan, Aralık ayı içinde sürecin tamamlanmasının öngörüldüğünü duyururken, Türkiye 3’lü muhtıradaki şartların yerine getirilmesi için somut adımların atılması beklediğini tekrarladı.
Madrid’deki NATO Zirvesi’nde imzalanan 3’lü Muhtıra’dan sonra İsveç ilk adımını, 2019’dan bu yana uyguladığı silah ambargosunu kaldırarak atmıştı.
Ardından terörle mücadele konusunda çıkarılan yeni yasayla muhtıranın hayata geçirilmesi yönünde önemli bir aşama daha kat etmişti.
Ancak terör suçlularının iadesi sürecinde bir gelişme yaşanmaması ve terör örgütü mensuplarının İsveç’in başkenti Stockholm’de terör örgütü YPG/PKK yandaşlarının yaptığı gösteriler Türkiye’nin tepkisini çekti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO üyeliği için parlamento onayı gerektiğini vurgulayarak “NATO meselesinde de İsveç ve Finlandiya terörle mücadelede net, somut ve kararlı adımlar atana kadar duruşumuzu kesinlikle değiştirmeyiz” uyarısını yaptı.
Güvenlik vurgusu
İsveç’teki hükümet değişikliğinin ardından terörle mücadele konusunda gelen olumlu açıklamalar Ankara’da memnuniyetle karşılandı. Kristersson, başbakanlık koltuğuna oturur oturmaz Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bir mektup gönderirken, verdiği “Türkiye’nin güvenlik sorunlarını çok ciddiye alıyoruz” mesajıyla, NATO üyeliği konusunda görüşmeye hazır olduklarını belirtmişti.
SOMUT ADIM BEKLENTİSİ
İsveç Başbakanı, bugün Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde Erdoğan’ın konuğu olacak. Erdoğan, resmi karşılama töreninden sonra görüşeceği Kristersson ile ortak basın toplantısı da düzenleyecek.
İsveç’in NATO’ya üyelik sürecinin ana gündem olacağı görüşmede Erdoğan’ın Kristersson’a, Türkiye’nin terörle mücadelede atılmasını beklediği adımları ve iadesini talep ettiği terör suçlularını hatırlatması bekleniyor. Başbakanın ziyaretinden önce İsveç hükümetinden gelen sıcak mesajlar, 3’lü Muhtıra’daki şartların karşılanması yönünde somut adımların atılması beklentisini artırdı.
Kristersson, son yaptığı açıklamada Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’dan NATO mutabakatıyla ilgili yükümlülüklerini yerine getirmesini beklemesini son derece “haklı” olarak nitelendirdi ve “Türkiye’nin uluslararası terörizm ile mücadelesine saygı duyuyoruz” dedi. İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billstrom de, YPG’ye ilişkin soruyu yanıtlarken benzer mesajlar vererek “PKK ve bu organizasyonlar arasında Türkiye ile ilişkilerimizi zedeleyecek kadar fazla yakınlık bulunuyor. İsveç’le bu örgüt arasında bir mesafe olması önemli” ifadelerini kullandı.
UZMANLAR, KRİSTERSSON’UN ZİYARETİNİ MİLLİYET’E YORUMLADI:
‘PKK’ya baskıyı artıracak’
SETA Terör Uzmanı Murat Aslan, gelinen noktaya ilişkin Milliyet’e yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:
“İsveç’te iktidar değişikliğiyle PKK ve sempatizanlarını tolere eden zihniyet yeni bir bakış açısı olan hükümete görevi devretti. Hükümet değişikliği böyle bir görüş değişikliği için fırsat. İsveçliler de bu fırsatı iyi kullanmaya çalışıyorlar. Çünkü Rusya’nın yarattığı güvenlik baskısı ülkeleri kaygılandırıyor. Değerlendirmem şu: PKK’ya yönelik, özellikle İsveç vatandaşı olmayanlara yönelik basıncı artıracak. PKK’nın İsveç içerisindeki faaliyetlerine yönelik ikaz ve sınırlama eğilimi güçlü bir şekilde eyleme geçirilebilecek. Üye olduktan sonra ne olacak? Asıl mesele o. İmzalanmış olan protokol çerçevesinde İsveç ve Finlandiya’nın geriye doğru dönüşü, yani PKK’yı tekrar tolere edecek düzeye dönüşü engelleyecek bir yükümlülüğü yazılı olarak iç düzenlemeyle hayata geçirmesi gerekiyor.”
‘Biraz zamana ihtiyaç var’
Uluslararası İlişkiler Uzmanı Can Acun, şunları söyledi: “İsveç’te yeni bir kabine oluştu ve Türkiye ile ilişkileri görece iyileştirmek istiyorlar. Kısmen bir iyimserlik içindeyim. PYD/YPG’nin PKK ile ilişkisini kabul etmeleri, bu yönde bir hareket tarzı benimseyeceklerini bize gösteriyor. Anladığım kadarıyla kendilerinin de zamana ihtiyacı var, bir anda ciddi, olumlu bir sonuç beklemektense zamana yayılacak kademeli şekilde adımlar atılması ve buna paralel Türkiye’nin NATO üyeliğini onaylamasını bekliyorum. Bence Türkiye bekleyecek, istediklerini almadan bu ülkelerin üyeliklerini onaylamayacaktır. Belki burada ikili bir dizayn yapılabilir. Finlandiya’ya öncelik verilip ardından İsveç’e yönelik bir adım olabilir. Türkiye’nin elinde çok önemli bir koz var ve bu kozu bekletecektir diye düşünüyorum.”