Hakikat şu ki mekanik saatçilik veya saat ustalığı çok bereketli bir alan ve vizyoner insanların dediği gibi: Geleceğin mesleği. Saatçiliğin büyülü bir meslek olması gücünün bir kısmını geçmişten alıyor olmasıyla ilgili. 1 Mayıs 1839’da kurulan Patek Philippe 184 yıllık bir saat markası. 142 yıllık bir marka olan Seiko ise 1881’de kuruldu. Halen faaliyet gösteren en eski saat firması 1735’te kurulmuş 288 yaşındaki Blancpain.
Şirketler ve saat ustaları
Dünyanın en eski 20 saat şirketinden 19’u 1900’den önce kurulmuş. Listeyi biraz genişletirsek 1905’te kurulan Rolex, 118 yaşında olmasıyla bu şirketler arasında en genç olanı sayılır. Yılda bir milyon adet saat üretmesi, saatçilik sektörüne yaptığı devasa yatırımlar ve herkesin bildiği gibi dahiyane pazarlama politikası nedeniyle en arzu edilen saat markaları arasında hep birinci. Hepsi mekanik saat üreten bütün bu şirketlerin ortak bir yanı daha var: “Ah nerede o eski güzel günler” demeyip yüksek teknolojiye ve zanaatkarlığa yatırım yapıp akıl almaz bir hızla büyümeye devam ediyorlar!
Öte yandan ister ihraç ister ithal edilsin mekanik saatin olduğu her yerde saat ustalarına ihtiyaç var. Ne yazık ki ülkemizdeki saat ustalarının sayısı giderek azalıyor. Usta çırak yöntemi de yetmiyor, bir okula ihtiyaç var.
Saatçilik okulumuz
Tophane Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 155 yıllık köklü bir okul. Bursa Valisi İzzet Paşa, tarafından 1868’de yoksul ve kimsesiz çocukları korumak, onlara bir meslek öğretmek amacıyla kurulmuş. Okulun adı zamanla değişmiş fakat memlekete değerli ustalar yetiştirmede hep aynı kalmış. İşte bu tarihi kurumun içinde açılmış olan saatçilik okulunun adını hep duyuyordum ama görmek nasip olmamıştı. Geçtiğimiz hafta Türk Saatçi İşadamları Derneği (TÜSAD) Başkanı Ahmet Aydın ve yönetim kurulu üyeleriyle birlikte okula gittik. Mikromekanik ve saatçilik alanında faaliyet veren ülkemizin tek okulunu gezdik, eğitim kadrosuyla ve yeni öğrencilerle tanıştık.
“Mikromekanik ve Saatçilik” aslında 2020’de makine bölümü altında eğitime başladıysa da ilk defa 2022’de bağımsız bir alan oldu. Bu yıl ilk defa bu bölümü seçerek eğitim almaya başlayan 28 öğrenciyi sınıflarında gördük. Dernek üyeleri pırıl pırıl çocukları görünce bunca yıldır verdikleri zorlu mücadelenin bir sonucunu daha görmekten heyecanlandılar. Ben de duygulandım. Geleceğin ustalarını eğitim sırasında görmek çok güzel.
Hayaldi gerçek oldu
Arada Mikromekanik ve Saat Teknolojileri Eğitim ve Araştırma Vakfı’na uğradık. Vakıf Başkanı Hayrettin Akpınar güleç yüzü ve bilge bir insan. Kendisi farklı dillerde saat ve zamanla ilgili yüzlerce kitabın ve süreli yayının olduğu kütüphaneyi gösterdi ve nadir eserleri tanıttı. Akpınar özellikle “Türkiye Saatçılar Mecmuası” isimli derginin Eylül 1957 tarihli sayısında Kemal Özcan’ın yazdığı “Saatçılık Okulu” isimli makalesine dikkat çekti ve 60 küsur yıllık bir hayalin sonunda gerçekleştiğini anlattı.
Ama hiç kolay olmadı! 2013’te yapılan TÜSAD toplantısında derneğin ilk icraatının bir saatçilik okulu açmak olmasına karar verildi. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı çeşitli meslek liseleri ziyaret edildi. Ancak mevzuat nedeniyle engeller aşılamadı. Bursalı iş insanı ve TÜSAD’ın o yıllardaki başkanı Hayrettin Akpınar dönemin Milli Eğitim Bakan Yardımcısı Mahmut Özer’e ulaşınca dönemin Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk’a durum anlatıldı ve bakanlık ile dernek arasında ilk protokol imzalandı. Ahmet Aydın’ın sözleriyle “50 yılda aşılamayan bürokratik engeller bir kaç hafta içinde aşıldı.” Mahmut Özer’in bakanlığı sırasında da yeni adımlar atıldı. Şimdi devamı bekleniyor.
Dernek, vakıf, okul
Dernek üyelerinden oluşan bir heyet protokol sonrası İsviçre’deki saatçilik okullarını ziyaret ederek 199 yıl önce kurulmuş Cenevre Saatçilik Okulu’nun müfredatıyla döndü. Müfredat ülkemize uyarlandı. Bu süreçte okula maddi destek verilmesi için Mikromekanik ve Saat Teknolojileri Eğitim ve Araştırma Vakfı kuruldu. Okul hazırlıkları için uğraş verilirken tesadüfen durumdan haberdar olan bir kişinin yardımıyla Ankara’da bir meslek okulunda 1970’lerden kalan ve hiç kullanılmamış üstün kalitede İsviçre yapımı çok değerli saat üretim makineleri bulundu! İsviçre’den uzmanlar çağrıldı ve makineler kalibre edildi.
Bağımsız bir saatçilik okulu yolunda daha gidilecek çok yol var. Bursa İl Milli Eğitim Şube Müdürü Bülent Altıntaş da tıpkı Hayrettin Akpınar ve diğer yoldaşları gibi bu projeye yürekten inanmış biri. Biz görmeyeceğiz ama ileride 200’üncü yılını kutlayacak bir okulun temellerinin atıldığını görmek çok güzel. Darısı diğer sektörlerin başına.
TÜSAD YK üyesi Ertuğrul Erzin, İstanbul Saatçiler Odası Başkanı Sedat Güngörür, TÜSAD YK üyesi Ömer Aydın, MSTA Vakfı Başkanı Hayrettin Akpınar, TÜSAD Başkanı Ahmet Aydın, TÜSAD YK ve İTO Meclis üyesi Çağrı Gündoğdu, Bursa İl Milli Eğitim Şube Müdürü Bülent Altıntaş.
Hangi ülkede kaç saatçilik okulu var?
Horopedia Vakfı’na göre dünyada sadece saatçilik eğitimi veren 63 okul var: Avustralya, Danimarka, Hollanda, İtalya, Finlandiya, İsveç, Portekiz, Kanada, Kamboçya ve Malezya’da bir, Avustralya, Belçika, Çin, Hong Kong ve İspanya’da iki, Japonya’da üç, Almanya’da beş, İngiltere’de yedi, Fransa’da 10, İsviçre’de 11 ve ABD’de ise dokuz okul bulunuyor. Tahmin edileceği gibi okul sayısı yüksek olan ülkelerde saatçilik geleceğin mesleği olarak görülüyor.
