Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin Şubat 2022’de küresel enerji piyasalarında şok etkisi yaratmasından bu yana hükümetlerin dünya çapında yenilenebilir enerji üretimini hızlandırmış olmaları, savaşın ilk yılından çıkarılacak en önemli “dersler” arasında olduğunu söyledi. Bir yazı kaleme alan Birol, hükümetlerin Rus petrol ve gazına hızla alternatifler ürettiğinin altını çizdi. Son verilere göre yenilenebilir enerji kapasitesi 2022’de dünya çapında yaklaşık yüzde 25 arttı. Bu artışın bir yansıması olarak da Rusya’nın cebine giren petrol ve gaz gelirleri yüzde 38 düştü.
“Rusya kazanamadı”
Birol, “Rusya enerji kartını oynadı ve kazanamadı, petrol ve gaz gelirleri geçtiğimiz yıl düştü… ve önümüzdeki yıllarda daha da düşecek. Bu yıl petrol ve gaz üretiminde daha fazla düşüş ve enerji dünyasındaki konumunu kalıcı olarak kaybetme olasılığı ile karşı karşıya” dedi. Bunlara ek olarak Birol, elektrikli otomobil satışlarının yüzde 60’a yakın bir sıçrama gösterdiğini, enerji verimliliğine yönelik yatırımların arttığını, Avrupa’da ısı pompasının giderek yaygınlaştığını ve nükleer enerji tesislerinin güçlü bir şekilde geriye döndüğünü belirtiyor. IEA rakamlarına göre Rusya Ukrayna’yı işgal ettiğinde dünyanın açık ara en büyük petrol ve gaz ihracatçısı konumundaydı ve AB, Rusya’nın ihraç ettiği petrolün yaklaşık yüzde 50’sini ve gazın ise yüzde 60’ından fazlasını satın alıyordu. Rusya’nın Avrupa’ya yönelik boru hattı akışları o zamandan bu yana dramatik bir şekilde yavaşladı ve savaş öncesi seviyelere göre yüzde 80 oranında azaldı.
Kriz, fırsata döndü
Birol ayrıca, enerji krizinin geçtiğimiz yıl sadece Avrupa’da olduğu algısının yanlış olduğunu söylerken uzunca bir süredir ilk defa elektriğe ulaşamayan insan sayısının artığını aktardı. Ancak tüm bunlar olumlu sonuçlar doğurabilir. Enerji krizi ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi ülkeleri yenilenebilir enerjiye döndürdü. Bu dönüşümün hızlanması gerektiği belirtilirken bu sayede iklim krizi ile mücadelede de ciddi kazanımların elde edileceği söyleniyor.