ÖNDER YILMAZ- Dr. Çağ, Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM) için Balkanlar’da baş gösteren Kosova ile Sırbistan arasındaki gerilimi “Kosova’da Büyüyen Gerilim ve Herkese Yakın Bir Savaşın Sesleri” başlıklı makalesinde inceledi. Sırp lider Slobodan Miloseviç’in 26 Haziran 1989’da Kosova Ovası’nda 1 milyon Sırp’a “Bir daha kimse sizi ezmeye yeltenemeyecek!” diye seslendiğini, 31 Temmuz 2022’de de benzer bir cümlenin Kosova’da patlayan silahlar üzerine; “Kosovalı Sırplar, daha fazla zulme tahammül etmeyecek” şeklinde dile getirildiğine dikkat çeken Çağ, “Kim kime zulmediyor, dayanılmaz olan nedir? İşte bu kısım muamma” dedi.
Balkanlar’da kaosun ortaya çıkışı için büyük hadiselere ihtiyaç olmadığını dile getiren Çağ, “Her an patlamaya hazır bir bomba, tutuşmaya hazır bir saman yığını gibi çatışmaların silahlı mücadeleye dönmesi, tehditlerin havada uçuşması mukadder” ifadelerini kullandı. Çağ, Kosova Sırplar’ı ile Kosova polisi arasında ciddi gerilim olduğunu ve silah seslerinin geldiği bölgelerin de durumun ciddiyetini gösterdiğini vurgulayarak, şunları kaydetti: “Kosova Başbakan’ı Albin Kurti’nin açıklamaları oldukça ürkütücü. Zira bu gerilimin ciddiye alınması gerekliliğine dair öngörüsü çok açık. Ayrıca Vucic’in (Sırbistan Cumhurbaşkanı); ‘Sırbistan, (Slobodan) Miloşeviç ve (Boris) Tadiç zamanında olduğu gibi kolayca yenebileceğiniz bir ülke değil’ söylemi ise birçoklarına göre tehdit ve dahi meydan okuma. Kosova basınına yansıyan Arnavut ahalinin ev ve araçlarına yönelik saldırı iddiaları ise ağır bir travmatik anımsamayı da beraberinde getirecek. Ki bölgeden gelen bazı köylerin abluka altına alındığı haberleri de başka bir boyut.” Çağ, Sırp Savunma Bakanlığı’ndan yapılan ordunun “şimdilik” idari sınırları geçmediğine ilişkin açıklamalarının da son derece vahim olduğuna işaret ederek, “Bu ifade oldukça korkutucu ve acilen müdahale edilerek gerilimin bitirilmesi gerekli. Çünkü daha şimdiden mesele, sivil taraflar arasına indirgenmiş durumda ve Kosova egemenlik hakları tehdit edilmekte” değerlendirmesini yaptı.
TÜRKİYE’YE GARANTÖRLÜK
Çağ, şöyle devam etti: “Ukrayna’da zaten gergin olan Batı ve Doğu bloğunun bu gerilimi hoyratça kullanması ve önemsememesi Balkanlar’da onarılamayacak yeni bir yaranın açılmasını kaçınılmaz kılacak. Ve galiba, yine en büyük görev bölgenin barış garantörü Türkiye’ye düşecek. Şu andan itibaren her dakika çok önemlidir. Yeni bir savaşı göze almamak gerekiyor. Yoksa Ukrayna’da hesaplanamayan savaşın bir benzeri bölgede patlarsa bu kez herkese yakın bir insanlık dramı ile uğraşmak zorunda kalırız.”
NE OLMUŞTU?
Kosova ve Sırbistan arasında 2016’da imzalanan serbest trafik dolaşımı anlaşmasının süresi 15 Eylül 2021’de doldu. Kosova hükûmeti, ülkede sadece Kosova plakalı araçların dolaşımının mümkün olacağını açıkladı. Ülkeye girmek isteyen Sırbistan plakalı araçlara geçici plaka şartı getirildi. Sırbistan uzun süredir Kosova plakalı araçları ülkeye sokmadığı halde Kosova hükümetinin aldığı karar, ülkenin kuzeyindeki Sırplar’ın yoğun olarak yaşadığı bölgede tansiyonu yükseltti. Kosova hükûmeti kararı uygulamak için sınır kapılarına silahlı özel polis birimleri gönderirken, Sırplar protesto gösterileri düzenledi, yolları kamyonlarla kapattı. Hükümet gerilimi düşürmek için kararın uygulanmasını bir ay erteledi.