GÖKHAN KARAKAŞ/ İSTANBUL- Birbirlerine düşman olan devletler bile son yolculuğa eşlik etmek üzere savaş gemilerini İstanbul’a göndermişti. Sarayburnu’nda bekleyen Zafer muhribine konulan naaş Haydarpaşa önlerinde Yavuz zırhlısına alınarak İzmit’e doğru yola çıkmıştı. Atatürk’ün son deniz yolculuğunu Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Figen Atabey, Milliyet’e anlattı:
SAVAŞ ÖNCESİ BULUŞMA
“İkinci Dünya Savaşı’nın ayak sesleri duyuluyordu ama Atatürk’ün cenazesi birbirine düşman devletlerin savaş gemilerini savaştan önce son kez buluşturdu. İngiliz HMS Malaya, Alman Emden, Fransız Emile Bertin, Sovyet Rus Moskova, Romen Regina Maria ve Yunan Hydra savaş gemileri 18 Kasım’da İstanbul’da hazırdı. Büyük önder 21 Eylül 1925 günü İzmit açıklarında ziyaret ettiği Yavuz zırhlısını çok sevmiş, ‘Bu gemi ile uzun bir yolculuk yapmak isterim’ demişti. Ne yazık ki çok istediği uzun yolculuk Marmara Denizi’ndeki cenaze töreninde yapıldı. Yavuz zırhlısında merasim kıtası saygı nöbeti tutarken, 101 pare top atışına İngiliz, Sovyet Rus, Alman, Fransız, Yunan, Romen gemileri de 21 pare top atışıyla katılmıştı.
Doyamadığı Savarona konvoydaydı
Atatürk’ün savaşlarda yendiği ulusların temsilcisi savaş gemileri, Yavuz zırhlısındaki naaşın arkasında yer almıştı. Saat 13.50’de Yavuz’da yapılan saygı duruşunun ardından Amiral kıdem sırasına göre İngiliz Malaya zırhlısının arkasında Sovyet Rus gemisi Moskova, Alman Emden, Fransız Emile Bertin, Yunan Hydra ve Romen Regina Maria savaş gemileri yer aldı. Filonun başında İngiltere Akdeniz Filo Komutanı Amiral Dudley Pound vardı. Yavuz’un arkasında Türk donanmasından, Hamidiye kruvazörü, Zafer ve Tınaztepe muhripleri, Dumlupınar ve Gür deni-zaltıları ile Doğan ve Martı hücumbotları sıralandı. Atatürk’ün ailesine, protokol mensuplarına ve yakın çevresine tahsis edilen Suvat, Sus, şirket-i hayriye ve Denizbank 11 isimli 4 vapur yer aldı. Deniz törenine katılmak isteyen halk için, Adalar hattında çalışan 4 vapur hazırdı. Atatürk’ün naaşı, İzmit’ten beyaz trenle 20.30’da Ankara’ya hareket etti.