Dünya, insan yaşamı için bildiğimiz en elverişli ortam olsa da aslında her köşesinde insanların yaşaması mümkün değil. Bunlardan birisi de Şili‘nin And Dağları‘nın tepesi. Ancak bilim insanları son derece zorlu bir çaba sonucunda bu bölgeye dünyanın en yüksek gözlemevini açarak sınırları zorlamaya devam ediyor. Kısa süre önce açılan Tokyo Üniversitesi Atacama Gözlemevi ya da TAO sayesinde bilim dünyası evrenin gizemlerine daha keskin bir bakış atma fırsatı yakalayacak.
TAO, ilkleri başaracak
Tokyo Üniversitesi Atacama Gözlemevi ya da TAO, 5.640 metre yükseklikteki yüksek bir dağın tepesinde konuşlandırılmış durumda. Bu tesisin rakımı, 5.050 metre yükseklikteki Atacama Large Millimeter Array’ı geride bırakıyor. And Dağları’nın bu ücra noktası yüksek rakımı, seyrek atmosferi ve sürekli kurak iklimi nedeniyle insanlar için ölümcül bir yer olsa da TAO gibi kızılötesi teleskoplar için en ideal konumlardan birisi. Çünkü bu seviyede son derece düşük bir nem seviyesi bulunuyor ve bu da kızılötesi gözlemi kolaylaştırıyor.
TAO, sadece en yüksekte bulunan gözlemevi değil, aynı zamanda 6,5 metrelik optik-kızılötesi teleskobu ile şu anda dünyanın en byük teleskoplarından birisi olma özelliğini de taşıyor. TAO’nun 6,5 metrelik teleskobu, görünür ışıktan daha uzun ancak mikrodalgalardan daha kısa dalga boyuna sahip elektromanyetik radyasyon olan kızılötesinde evreni gözlemlemek için tasarlanmış iki bilim aracından oluşuyor.
SWIMS adı verilen araçlardan biri, evrenin çok erken aşamalarında oluşan galaksilere odaklanacak. Onlarca yıllık araştırmalara rağmen bu galaksilerin nasıl oluştuğu gizemini koruyor. MIMIZUKU olarak adlandırılan ikincil araç ise yıldızların ve galaksilerin oluştuğu bilinen ilkel toz disklerini inceleyecek. Bu görev tanımlarından anlaşılacağı üzere TAO, evrenin ilk dönemlerine odaklanacak. TAO, başka hiçbir teleskopun bunu yapamadığını yapıyor; orta kızılötesi de dahil olmak üzere neredeyse tüm yakın kızılötesi dalga boyu aralığını gözlemleyebiliyor. Bu tür karasal gözlemevlerinin, daha geniş açıklıkları sayesinde, uzay tabanlı benzerlerine göre uzayın daha yüksek çözünürlüklü fotoğraflarını çekebiliyor.