Çin, Ay’ın uzak tarafından Ay taşı ve toprağı getirmek için son derece kritik Ay görevlerinden birisini başlattı. Robotik Chang’e 6 görevi kısa bir süre önce Wenchang Uzay Fırlatma Sahası’ndan Long March 5 roketiyle fırlatıldı. Her şey plana uygun giderse Chang’e 6 Ay’ın uzak tarafına inecek, bazı örnekler toplayacak ve bunları Dünya’ya geri gönderecek. Ay’ın uzat tarafından şimdiye kadar daha önce hiçbir numune toplama görevi yapılmadı. Esasında Ay’ın uzak yüzüne şimdiye kadar sadece bir görev yumuşak iniş yapabilmişti. O da 2019 yılında Çin’e ait olan Chang’e 4’tü.
Ay’ın uzak yüzü
Ay, Dünya’ya kütleçekimsel olarak kilitli ve kendi ekseni etrafında dönme süresi ile Dünya etrafında dönme süresi aynı olan bir gök cismidir. Bu da Dünya’daki gözlemcilerin Ay’ın yalnızca bir yüzünü görebileceği anlamına geliyor. O yüzden Ay’ın göremediğimiz tarafına “Ay’ın karanlık tarafı veya uzak yüzü” diyoruz.
Esasında bu taraf karanlık değildir, bu sadece Türkçe’ye yapılan ve artık sıklıkla kullanılan bir çeviri hatasından ibaret. Öte yandan Ay’ın uzak yüzünü ilk defa 959 yılında Sovyetler Birliği tarafından gönderilen Lunar 3 uzay aracıyla görmüştük. Ek olarak şimdiye kadar yapılan çoğu Ay görevi, uydunun bize yakın olan tarafına yapıldı. Bunun çok basit bir nedeni var; kolaylık.
Uzak tarafa yapılacak bir görev, iletişim zorlukları nedeniyle oldukça çetrefilli. Bunu aşmak için Ay yörüngesinde dolanan bir iletişim uydusu gerekiyor. Çin, Chang’e 4’ten önce Queqiao adlı böyle bir röle uydusu fırlattı ve Chang’e 6 ve sonraki yüzey görevlerine hazırlanmak için geçtiğimiz mart ayında Queqiao 2 adlı başka bir uyduyu Ay yörüngesine gönderdi.
Bu uzak yüze gidişi zorlaştıran bir diğer faktör de orasının yüzey yapısı. Ay’ın uzak yüzü, çok miktarda kratere sahip ve bilinen yüzünün aksine düzlüklerden, yani inişe elverişli alanlardan yoksun.
Çok az şey biliyoruz
Çin’in Ay keşif programının baş tasarımcısı Wu Weiren Xinhua’ya yaptığı açıklamada, “Ay’ın uzak tarafından örnek toplamak ve geri getirmek eşi benzeri görülmemiş bir başarı olacak. Ay’ın uzak yüzü hakkında çok az şey biliyoruz.” dedi. Chang’e-6, bir sorun yaşamazsa Ay’ın uzak yüzünde bulunan Güney Kutbu-Aitken Havzasına iniş yapacak. 
Chang’e 6 dört unsurdan oluşan karmaşık bir görev: bir Ay yörünge aracı, bir iniş aracı, bir yükseliş aracı ve bir Dünya’ya geri dönüş modülü. Uzay aracının roketten ayrıldıktan sonra dört ila beş gün içinde Ay’ın yörüngesine ulaşması bekleniyor. Çinli bilim insanları aracın haziran ayı başlarında yüzeye inmesini planlıyor. Chang’e-6’nın Ay toprağında iki gün geçirerek yaklaşık 2 kilogram ağırlığında numune çıkarması ve bunları bir kapta mühürlemesi bekleniyor. Bu malzeme daha sonra Ay yörünge aracıyla buluşacak olan yükselticiyle fırlatılacak. Daha sonrasında örnekler, yeniden giriş modülüne aktarılacak ve bu araçta Moğolistan’a inecek. Bugünkü fırlatmadan numunelerin Dünya’ya varışına kadar tüm bu yolculuğun 53 gün sürmesi bekleniyor. Çinli bilim insanlarına göre toplanan örnekler yaklaşık 4 milyar yıllık bir jeolojik yaşa sahip olacak.