Miiliyet.com.tr/ÖZEL Geçmiş dönemlerde kamuoyunda bazen telefonların birden patladığına ilişkin haberler ya da videolar sosyal mecralarda karşımıza çıkıyordu. Bazen telefon bataryaları şişme yapabiliyor ve uzun süre değiştirilmeden kullanılan telefon bataryaları cihaza zarar verebilecek boyutlara ulaşabiliyordu.
İSRAİL İLETİŞİM CİHAZLARINI NASIL PATLATTI?
İsrail’in Lübnan’da iletişim cihazlarına yönelik saldırı girişimi sonrası akıllara pek çok soru geldi. Peki cep telefonlarının da patlama riski var mı? Cihazların patlama riskine karşı ne tür önlemler alınabilir? Konuyla ilgili merak edilenleri Siber Güvenlik Uzmanı Emrullah Akdemir, milliyet.com.tr’ye cevapladı. Akdemir konuşmasında şu ifadeleri kullandı: “Burada tabi ki elektronik harp tekniklerinin uygulandığı bir durumun yaşanmış olması çok muhtemel. Benim en kuvvetle gördüğüm ve daha sonra da detayları netleşecek olan senaryoda tedarik zincirine sızılarak üretilen cihazların içerisine patlayıcı yerleştirilmesi ve uzaktan bu patlayıcıların tetiklenmesi mevcut verilere göre daha olası bir senaryo gibi görünüyor.
‘ENERJİ YÜKÜ İLE İNFLAK EDİLMESİNE SEBEP OLACAK YÖNTEMLER MÜMKÜN’
Tabi ki burada farklı saldırı teknikleri de mevcut. Geçtiğimiz dönemlerde bataryaları ısınarak patlayan doğu menşeli bazı telefonların olduğunu gözlemledik. Uzaktan müdahale ile bir cihaza kapasitesi dışında enerji yükü göndererek infilak etmesine sebep olacak siber saldırı yöntemleri mümkün. Bunlar daha büyük boyutta bataryalarda örneğin araçların bataryaları veya askeri elektronik bazı cihazların sistemlerinde yangına veya patlamaya sebebiyet verecek şekilde yöntemlerle sömürülebilir.
Bu konu özelinde ele alırsak tabi ki güçlendirilmiş bir patlayıcı ile cihazların patladığını görebiliyoruz. Burada da fiziki müdahale ile yerleştirilmiş ve bir mesaj ile tetiklenmiş uzaktan patlayıcı düzeneği senaryosu konu ile ilgili açıklamalar ve diğer uzman görüşlerine göre en muhtemel senaryodur.
‘YERLİ ÜRETİM KRİTİK ÖNEM TAŞIYOR’
Özellikle stratejik alanlarda kullanılan araç gereçlerin yerli üretim olması ve aynı zamanda bu üretimlerin güvenli geliştirme standartlarına uyularak üretilmesi kritik önem taşıyor. Ülkelerin kendi çıkarlarına uymadığı durumda kendilerinin üretimi olan cihazları nasıl tehlikeli bir silaha dönüştürebileceklerini göstermesi açısından da sorgulanması gereken ciddi bir vakayı yaşamış olduk.
CEP TELEFONLARININ PATLAMA RİSKİ VAR MI?
Cep telefonlarının bataryalarının aşırı ısınmalardan dolayı patlama riski bulunuyor. Bunun örneklerini geçtiğimiz dönemlerde gördük. Buna önlem olarak ısı sıcaklık sensörleriyle cihazın sürekli kontrol altında olması ve gerektiğinde cihaz belli sıcaklık altına düşmeden şarja devam etmemesi veya cihazı tamamen kapatma önlemlerinin alınması gerekir.
Aynı kalem pillerin ateşe atıldığında patlama riskinin bulunduğu uyarılarında olduğu gibi, cep telefonu bataryalarının da içinde bulunan bileşenlerden dolayı patlama riski bulunmaktadır.
TÜM BATARYALI CİHAZLAR İÇİN RİSK VAR MI?
Aslında elektronik olan tüm cihazlar için bir risk bulunmaktadır. Uzaktan müdahale ile kıvılcım çıkmasına neden olabilecek veya çevresinde bulunan diğer farklı cihazları etkileyebilecek türden saldırılara maruz kalabilecek cihazlar genellikle elektronik ve dış etkileşime açık olan cihazlardır. Bataryalı cihazlar içerdiği bileşenlerden dolayı çok aşırı ısındığında ve basınçlı bir tepkimeye girdiğinde patlamaya daha elverişlidir.
YANGINA SEBEBİYET VERECEK RİSKLER BULUNUYOR’
IOT cihazları, PLC/SCADA sistemleri, araç pilleri, şarj istasyonları dahil tüm elektrik ile bağlantılı cihazlarda eğer gerekli önlemler alınmaz ise yangına sebebiyet verecek riskler bulunuyor.
OLASI BİR PATLAMAYA KARŞI NASIL ÖNLEM ALINABİLİR?
Cihazların içerisinde bulunan madde ve bileşenlere göre farklı önlemler alınabilir. Patlama riski olan maddelerin bu ihtimali oldukça düşük olsa bile patlama sonrası etkilerini azaltacak önlemlerle geliştirilmiş olması gerekir.
Bu yaşadığımız olay için konuşacak olursak kesinlikle stratejik bileşenleri ülkemiz imkanları ile üretmek ve aynı zamanda tempest dediğimiz elektronik harp sistemlerine karşı koruma testlerinin yaptırılarak uzaktan siber saldırılara karşı önlemleri almak gerekir.
Yerli üretimler eğer uluslararası güvenlik standartlarına uyulmadan geliştiriliyor ise bunlar da büyük riskler barındırmaktadır. Bu yüzden yerli, güvenli geliştirilen sistemler bu işin temel noktasıdır.
Fiziki olarak bir savaşın yanında, askeri birliklerimiz elektromanyetik harp tekniklerine karşı da daima hazır olmalıdır. Artık uzaktan yönetilen drone’lar ile savaşların yaşandığı coğrafyamızda askerlerimizin kendilerini koruyabilecek önlemler geliştirmesi, sinyal istihbaratı değerlendirme ve elektronik saldırı tekniklerini önleme kabiliyetlerini artırması elzemdir.
TELEFON BATARYALARI BELLİ ARALIKLARLA DEĞİŞTİRİLMELİ Mİ?
Eğer cep telefonunuzun bataryasını şişmiş olarak gördüyseniz kesinlikle bu bataryayı şarja takmayın ve acil bir şekilde değiştirin. Bazı kalitesiz üretime sahip batarya türleri uzun süre kullanımlarda maalesef şişerek patlamaktadır.
Vatandaşlarımızın raf ömrüne dikkat ederek batarya satın alması ve kullanım ömrü tükenen bataryaları da düzenli aralıklarla değiştirmesi kendileri açısından daha iyi olacaktır. Bilinmeyen menşeli ve standartlara uymayan bataryalarda patlama riskleri oldukça fazladır. Telefonların şarjda hareketli kullanımlarında şarj kablosunda yaşanan kırılmalar bazı telefon modellerinde kısa devreye neden olabilir. Olabildiğince telefonu güvenli bir şekilde şarj etmeniz ve sağlığınıza etki eden SAR değerleri yüksek telefonları uyurken yanınızda tutmamanız önemlidir.”