Aydın Hasan / Ankara – Örtülü ambargoların etkisiyle Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA) alanında kısa sürede dünya çapında bir başarı kazanan Türkiye, hava savunma füze sistemleri geliştirme konusunda da benzer bir atılım içine girdi.
2008 yılında MQ-1 Predator ve MQ-9 Reaper SİHA alımı için ABD yönetimine gönderdiği talep mektubuna onay alamayan Türkiye, son 15 yıl içinde yaptığı atılımlar ile SİHA üretiminde dünyanın sayılı markalarından biri haline geldi. Türkiye, 2011’de Suriye’de çıkan iç savaşın ardından benzer bir sıkıntıyı hava sahasını savunma konusunda da yaşadı.
ABD, Türkiye’ye Patriot savunma füze sistemlerini satmadı. ABD ile Almanya Suriye’deki rejimin neden olduğu füze tehditi üzerine NATO görevi çerçevesinde Gaziantep ile Kahramanmaraş’ta konuşlandırdıkları Patriot bataryalarını da, 2015 yılında geri çekti. Oluşan boşluk nedeniyle Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi tedarik eden Türkiye, son yıllardaki çalışmaları ile ‘sistemler sistemi’ olarak tanınan Çelik Kubbe’yi geliştirme yeteneğini kazandı.
Entegre savunma sistemi
Entegre hava savunma sistemi olan Çelik Kubbe’nin radarlar ile hava savunma füzelerine dayalı iki ana unsuru bulunuyor. Sistemin radar kısmında HAKİM hava komuta sistemi yer alıyor. Yerleşik hava radarları, uydular, savaş gemilerinin radar sistemleri ile Anadolu Kartalı olarak bilinen Havadan Erken İhbar Kontrol (HİK) uçakları da sistemin bir parçasını oluşturuyor. Savunma sistemlerinin kendi lokal radarlarının da, bu sistem ile entegre çalışması öngürüldü. Sistem, havadan gelen roketten drone sürüsüne, savaş uçağından uzun menzilli füzeye kadar her türlü tehdidi imha etmeye göre planlandı. Sistemin hava savunma unsurlarını İHTAR, ŞAHİN, GÖKBERK, KORKUT, GÜRZ, HİSAR-A, HİSAR-0 ve SİPER sistemleri oluşturuyor.
Kontrol HAKİM’de
Çelik Kubbe ana sistemini oluşturan radar ve hava savunma füze sistemleri özetle şöyle:
HAKİM HAVA KOMUTA KONTROL SİSTEMİ: Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı tarafından belirlenecek milli harekât ihtiyaçlarıyla uyumlu olarak geliştirilecek ve gelecekte envantere girmesi planlanan sensör, silah sistemi ve komuta kontrol unsurları ile sorunsuz olarak entegre edilebilmesini sağlayacak bir Hava Komuta Kontrol Sistemi geliştirmek amacıyla Milli Savunma Bakanlığının oluru alınarak 2020’de ASELSAN ile Hava Kuvvetleri Komutanlığı protokol imzaladı. HAKİM Hava Komuta Kontrol Sistemi, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın kullanımında olan MASE/MICE ve CSI sistemlerinin de görevlerini yapmak üzere, Sensör Veri Füzyonu (SFP – Sensor Fusion Post), Tanımlanmış Hava Resmi Oluşturma (RPC – Recognized Air Picture Production Center) ve Hava Görev ve Trafik Kontrol (ACC – Air Command Control) yeteneklerini sağlayacak NATO standartları ile uyumlu bir komuta kontrol sistemi olarak geliştirildi.
ALP: ASELSAN Alçak İrtifa Radarı, Çok Fonksiyonlu AESA teknolojisine sahip. Ölçeklenebilir S-Bant radar ailesinin bir üyesi. Kara konuşlu hava savunma sistemleri için ana arama radarı ve uzun menzilli radarlar için tamamlayıcı (gap filler) olarak görev alabiliyor. Savaş uçağı, helikopter, İHA ve seyir füzelerinin 3 boyutlu tespit ve takibi; çoklu hedef takibi, hedef sınıflandırma, karıştırıcı tespit ve takibi; Mod-5 IFF ile hedef kimliklendirme özelliklerine sahip.
İHTAR: ASELSAN’ın mini/mikro İHA tehditlerini şehir ve kırsal ortamda etkisiz hale getirmek için geliştidiği bir karşı tedbir sistemi. Kritik tesislerin korunması, yasadışı sızmalara karşı sınır güvenliği ve kalabalık organizasyonların korunmasında kullanılıyor. Birden fazla mobil anti-İHA sistemi entegre çalışarak bölge koruması sağlanabiliyor.
ŞAHİN: Döner kanatlı, sabit kanatlı veya çırpan kanatlı olmak üzere her türlü mini ve mikro İHA’yı hem radar hem de kendi elektro-optik sistemleri sayesinde algılayıp, hedef takibi yaparak imha etme yeteneğine sahip.
GÖKBERK: İHA’ların radar ve elektro-optik algılayıcılar ile arama, tespit, takibinin yapılabileceği; en az 5kW gücündeki Laser silahı kullanılarak tehditlerin fiziksel imhasını, Kangal karıştırıcı alt sistemini kullanarak da karıştırma yaparak işlevsel imhasını gerçekleştiren bir silah sistemi olarak öne çıkıyor. GÖKBERK, tüm 6×6 lastik tekerlekli araç platformlarında kurulabiliyor. Öncelikli kullanım alanları; kara ve deniz platformları, enerji santralleri, hava alanları, sınır karakolları, karargâh binaları ve konvoy geçiş güzergâhları olarak planlandı.
KORKUT: Hareketli unsurlar ile mekanize birliklerin hava savunmasının etkin şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla geliştirilmiş bir hava savunma sistemi. Hareket halinde atış yeteneğine sahip stabilize silah kulesi bulunuyor. Atış Kontrol Radarı ve E/O algılayıcıları barındıran Entegre Takip Platformu ile hassas hedef takibi yapıyor. 35 mm KDC-02 tipi çift namlulu silah sistemi ile yüksek ateş gücü (1100 atım / dakika) özelliği bulunuyor.
GÜRZ: Hibrit Hava Savunma Sistemi. Çok alçak ve alçak irtifa hava tehditlerine karşı çoklu önleyici imkanı sunan yenilikçi bir hava ve füze savunma sistemi.
HİSAR AİLESİ: Hisar; askerî üs, liman, tesis ve birliklerin hava tehditlerinden korunması amacı ile sabit ve döner kanatlı uçaklara, seyir füzelerine, havadan karaya atılan füzelere ve insansız hava araçlarına karşı kullanılan hava savunma füze ailesi. Hisar A, 10 artı kilometre menzili olan bir alçak irtifa füzesi. Hisar O ise 20 artı kilometre menzile sahip orta irtifa füzesi olarak tasarlandı.
SİPER: Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi. Stratejik tesislerin düşman taarruzlarına karşı uzun menzilde hava savunmasını sağlamakta, dağıtık mimariye, yakın ve uzak konuşlanma yeteneklerine, çoklu angajman ve ardışık ateşleme, zorlu hava koşullarında görev yapabilme, kara, hava, deniz ve demiryolu ile taşınma, çoklu taktik veri link ile üst komuta kontrol entegrasyonu, Radar Ağı Yönetim Sistemi (RADNET) ve Hava Kuvvetleri BilgiSistemi (HvBS) ile bağlantı yeteneklerine sahip. Sistem, her biri 6 adet füze atabilen 8 adet FFS ile görev yapacak. SİPER Blok I’in 70+ menzile sahip olması planlandı. SİPER II Blok sisteminin ise manevra yeteneklerinin artırılması ve 100+ menzile çıkarılması amaçlandı.