Büyük bir asteroid Dünya’ya çarpacak olsaydı bundan haberdar olmak iyi olur muydu? Geçen hafta 60 metrelik bir cisim gezegenimizin nispeten yakınından geçtiğinde bunu neredeyse öğreniyorduk. Bilim insanları, bu gök cismini Dünya’yı arkasında bıraktıktan tam iki gün sonra tespit edebildi. Bu durum, Dünya için tehlikeli olabilecek cisimlerin tespiti konusunda endişeleri gündeme getiriyor. Asteroid tespit edilemedi
Güney Afrika’daki Atlas Gözlemevi’ndeki gökbilimciler 2023 NT1 olarak adlandırılan asteroidi ilk kez 15 Temmuz’da, Dünya’ya en yakın geçişini yaptıktan iki gün sonra fark ettiler. Asteroit, Ay’ın Dünya’ya olan uzaklığının yaklaşık dörtte biri uzaklığından, yani sadece yaklaşık 96 bin kilometre uzağından geçti.
Öte yanan tehlikeli olabilecek uzay cisimlerinden genellikle gezegenimize yaklaşmadan çok önce haberdar oluyoruz. Örneğin, çapı 370 ila 830 metre arasında olan Asteroid 1994 XD geçtiğimiz ay 3,1 milyon kilometre kadar Dünya’ya yaklaşarak bizi arkasında bıraktı. Bu asteroid bundan yıllar önce, 1994 yılında Kitt Peak Gözlemevi tarafından tespit edilmişti.
Ancak 2023 NT1 asteroidinde işler farklıydı çünkü diğerlerinin aksine Güneş’ten bize doğru geliyordu. Bu nedenle yıldızımızın parlaklığı asteroidin tespiti imkansızlaştırdı. Bu arada tespit edilemeyen ve Dünya’ya düşerek zarar veren asteroitler yakın geçmişte de bulunuyor. Örneğin, 2013 yılında Rusya’ya düşen ve 1.500 kişinin yaralanmasına neden olan 20 metrelik asteroid de aynı sebepten ötürü tespit edilememişti.
İstanbul’a düşseydi ne olurdu?
NASA, 2023 NT1’in boyutlarındaki asteroitleri uçak büyüklüğünde olarak tanımlıyor. Eğer 2023 NT1 asteroidi Beşiktaş’ın stadına düşmüş olsaydı yaklaşık 200 metrelik bir krater oluşturacaktı. Çarpışmanın etkisi 2 megatonluk TNT‘ye eşdeğer boyutta olacak ve muhtemelen açığa çıkacak şok dalgası binlerce kişiyi öldürecekti. 2,2 kilometre içindeki herkes büyük olasılıkla akciğerleri ve 2,9 km içindeki herkesin kulak zarları hasar görecekti. Bu şok dalgası yaklaşık 5 km içindeki binalara da ciddi zararlar verebilir. Elbette bunlar bir tahmin, asteroidin hızındaki değişiklikler, çarpma açısı vb. etmenler büyük farklılıklar yaratabilir. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) gelecekte bu gibi durumların yaşanmasını önlemek amacıyla NEOMIR adlı bir proje hazırladı. Görev kapsamında Güneş’ten Dünya’ya doğru gelen asteroitler tespit edilebilecek. Ne yazık ki 2030 yılına kadar fırlatılması planlanmıyor.