Rusya‘nın 47 yıl aradan sonra gerçekleştirdiği ilk Ay görevi olan Luna-25, uzay aracının kontrolden çıkıp Ay yüzeyine çarpmasıyla felaketle sonuçlandı. 10 Ağustos’ta fırlatılan uzay aracının, pazartesi günü inmeyi planladığı Ay’ın güney kutbu etrafında dairesel bir yörüngeye oturtacak bir manevra yapması gerekiyordu. Ancak bir şeyler ters gitti ve uzay aracı manevrayı planlandığı gibi gerçekleştiremedi. Luna-25’te ters giden neydi?
Rus uzay ajansı Roscosmos, Luna-25’in Ay’a çakılmasını onaylamadan önce bir iletişim arızası ve teknik aksaklık olduğunu “acil durum” olarak kamuoyuyla paylaştı. Roscosmos, “Otomatik istasyonda, manevranın belirtilen parametrelerle gerçekleştirilmesine izin vermeyen anormal bir durum meydana geldi” dedi.
Roscosmos yaptığı açıklamada, sorunun meydana gelmesinden kısa bir süre sonra Luna-25 ile teması kaybettiğini söyledi. Açıklamada “Aygıt öngörülemeyen bir yörüngeye girdi ve Ay’ın yüzeyiyle çarpışması sonucu yok oldu“ ifadelerine yer verildi. Ajans, Luna 25’in düşüşünü Telegram üzerinden duyurdu. Yapılan paylaşımda Roscosmos, “Moskova saatiyle 14:57 civarında [19 Ağustos’ta] Luna-25 uzay aracıyla iletişim kesildi. 19 ve 20 Ağustos tarihlerinde cihazı aramak ve onunla temasa geçmek için alınan önlemler herhangi bir sonuç vermedi.” açıklamalarına yer verildi.
Luna-25, Rusya için önemliydi
Luna-25, Rusya’nın Ay keşif programını yeniden canlandırma ve uzaydaki teknolojik gücünü gösterme yönündeki iddialı planının bir parçası konumundaydı. Uzay aracı Ay toprağını incelemek ve güney kutbuna yakın sürekli gölgede kalan kraterlerde su buzu izleri aramak üzere tasarlanmıştı. Su buzu, hava ve roket yakıtına dönüştürülebileceğinden, gelecekte Ay’a yapılacak insan görevleri için değerli bir kaynak olarak düşünülüyor.
Uzay aracı aynı zamanda Ay yüzeyinin kimyasal bileşimini, manyetik alanı ve plazma ortamını ölçecek aletleri içeren çok sayıda araca da sahipti. Bu aletler aslında Luna-25 çakılana kadar çalıştı ve az da olsa verileri Roscosmos’a gönderdi. Hatta Luna-25’in kamerası tarafından çekilen bazı Ay görüntüleri de paylaşıldı. Bunları Luna-25 bağlantısında bulabilirsiniz.
Luna-25’in başarısızlığı, Sovyetler Birliği‘nin çöküşünden bu yana rakiplerine ayak uydurmakta zorlanan Rusya’nın uzay programı için büyük bir darbe oldu diyebiliriz. Rusya, 1976 yılındaki Luna-24’ten bu yana bir Ay görevi denemedi. Luna-25’in Ay’ın güney kutbuna yumuşak bir iniş gerçekleştirmesi gerekiyordu ki bu daha önce hiçbir ülke tarafından başarılamamıştı. Fakat bunu ilk yapan Hindistan olabilir. Ülkenin Chandrayaan-3 uzay aracı halihazırda Ay yörüngesinde ve 23 Ağustos’ta güney kutbuna inmeyi hedefliyor.