2015 yılında Nazmi Salur, Serkan Borançılı ve Tuncay Tütek tarafından “hızlı teslimat” mottosuyla kurulan Getir, son zamanlarda zorlu bir dönemden geçiyor. Firma, hızla büyüyerek girdiği pazarlardan art arda çıkarken aynı zamanda en büyük yatırımcısı Mubadala ile de bir tür çekişme içerisinde. Getir’in değeri yüzde 80 düştü
Bir zamanlar 11,8 milyar dolar değere ulaşan ve pandemi döneminde hızla büyüyen Getir, geçtiğimiz haftalarda Türkiye’ye odaklanmak için Hollanda, İngiltere, ABD ve Almanya’daki faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı. Süreç içerisinde Sequoia Capital ortağı Michael Moritz, Mubadala Investment Co., Sequoia Capital ve Tiger Global gibi yatırımcıları kendine çeken girişimin en yakıt tarihli değerlemesi ise 2,5 milyar dolarla tamamlanmıştı. Şimdi ise Bloomberg, Getir’in süreç içerisinde neler yaşadığını yazdı.
Bilindiği üzere Getir, pandemi döneminde patlayan diğer gelecek vaat eden girişimler gibi hızlı gelir elde etmek ve büyümeyi sürdürmek için küresel pazarlara açılma kararı aldı. Şirket, Avrupa ve ABD’ye hızla yayıldı ve buralarda ana rakiplerini satın aldı. Getir, 2020’de ciddi yatırımlar çekerken aynı zamanda BLOK, MOOV, Weezy, Gorillas, FreshDirect ve n11 gibi firmaları satın alarak aynı zamanda bir yatırımcı da oldu.
Ancak pandemi bitip ekonomiler normalleşmeye başladığında ve faiz oranları yükseldiğinde Getir’in iş modelinin de sarsılmaya başladığı belirtiliyor. Sonrasında ise Getir’in girdiği pazarlardan teker teker çıkmaya ve bazı yatırımlarını da elinden çıkarmak zorunda kaldığı ifade ediliyor. Firma, geçtiğimiz yılın ortalarında Fransa ve İspanya‘dan, geçtiğimiz haftalarda ise İngiltere, Almanya, Hollanda ve ABD’den çekildiğini duyurmuştu. Getir girdiği tüm pazarlardan çekilirken şimdilerde bir yeniden yapılanma süreci başlatmış durumda. Bu süreç için Abu Dabi’nin egemen varlık fonu Mubadala, firmanın en büyük destekçisi olmak istiyor. Aktarılanalra göre Mubadala, G Squared ile birlikte yapılanma sürecine 200 milyon dolar ayırıyor. Ancak Getir bu finansmandan doğrudan değil dilimler haline faydalanacak. Yani finansmanın, Getir’in bazı hedeflere ulaşmasına bağlı olduğu söyleniyor.
Yatırımcılar ve yöneticiler arasında çekişme
Getir’in büyük yatırımlar alması, ardından Avrupa ve ABD’ye açılması ancak buradaki pazarlarda elde edilen gelirin şirketin toplam gelirinin sadece yüzde 7’sini oluşturması elbette bir başarısızlık. Ancak Getir’in bu başarısızlığı açıkça iyi bir şekilde analiz edilmemiş satın almalar ve girilen pazar dinamiklerinin anlaşılamamış olmasından kaynaklanıyor. İşçilik ve işletme maliyetlerinin düşük olduğu Türkiye’de başarılı olan Getir, aynı başarıyı Avrupa’da sergileyemedi. Burada çalışan maliyetlerinin yüksek olması bir yana kültür farklılığının da etkisi yadsınamaz. Hızlı teslimat pandemi döneminde herkes için tek seçenek olsa da pandemi artık yok ve Avrupalıların hızlı teslimata olan eğilimi düşüyor.
Bloomberg’e göre şirketin uluslararası yöneticileri Getir’in 10 dakikada teslimat gibi sıkı hedefleri yumuşatması, bunun daha uzun teslimat süreleriyle sonuçlansa bile maliyetleri düşürebileceği ve hatta siparişleri artırabileceğini aktarmış. Ancak Salur ve diğer Türk yöneticiler teslimat sürelerinin düşük kalması konusundaki fikirlerini değiştirmemiş. Dolayısıyla maliyetleri düşüremeyen Getir, finansal anlamda, “para yakmaya” devam etmiş. Belirtilenlere göre Getir, 2023 yazına kadar Fransa, İtalya, Portekiz ve İspanya’dan çıktı ve ayda yaklaşık 50 milyon dolar nakit yaktı.
Haliyle bu başarısızlık durumu yatırımcılar ve Getir’in yönetici kadrosu arasında da bazı anlaşmazlıklar doğurmuş. Hatta, T24’ün haberine göre Mubadala’nın, kurucu ve CEO Nazmi Salur’a işten ayrılması ve görevini Derya Erdemli’ye bırakması konusunda baskı yaptığı belirtiliyor.
Son durumda Getir’in ana önceliği, finansal performansının daha güçlü olduğu ve tüketicilere bankacılık ve teslimat gibi ek hizmetleri daha uzun bir geri dönüşle satabileceği Türkiye. Firma bir yandan da BiTaksi gibi bazı birimlerini de satmayı değerlendiriyor.
Tüm bunlara rağmen Getir önemli fırsatları kaçırdı desek yanlış olmaz. Zira Getir’in bu zor döneme girmesinden önce İngiltere’deki teslimat girişimi Jiffy, aniden hızlı teslimat işini bırakarak yazılım geliştirmeye yöneldi, ABD’li Fridge No More aniden kepenkleri indirdi, Rusya destekli Buyk iflas etti. Tüm bunlar Getir’e sektörde bir sorun olduğunun sinyalini veriyordu ama bunlar görülemedi.