Aydın Hasan – Ankara / Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 22. toplantısını yapan Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi’ne ilk kez katılıyor. Örgütün üyesi olmayan ancak diyalog ortaklığı bulunan Türkiye’nin zirvede aile fotoğrafı içinde yer alacak olması; bünyesinde Çin, Rusya ve Hindistan’ın yer aldığı Asya’nın en güçlü güvenlik örgütü ile ilişkilerin geliştirilmesi ve diyaloğun güçlendirilmesi çerçevesinde önem taşıyor.
Semerkant şehrinde iki gün sürecek zirve için dün Özbekistan’a giden Erdoğan’ın heyetinde Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, İletişim Başkanı Fahrettin Altun ve AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Ömer Çelik yer aldı.
Şanghay Beşlisi, Türk siyaset gündemine 26 Temmuz 2012’de o dönem Başbakan olan Erdoğan’ın katıldığı bir televizyon programında yaptığı açıklamayla girdi. Erdoğan, AB’nin Türkiye’yi oyalamaya dönük tutumuna eleştiride bulunurken, “Geçenlerde Rusya seyahatimde Putin’e şöyle bir latife yaptım. Dedim ki, ‘Zaman zaman bize takılıyorsun. AB’de ne işin var?’ diyorsun. O zaman ben de şimdi size takılayım, ‘Hadi gelin bizi Şanghay Beşlisi’ne dahil edin, biz de AB’yi gözden geçirelim’… Mesajı ben devamlı veriyorum oraya, ‘Başka arayışlara bizi götüreceksiniz’ diyorum” dedi.
Erdoğan ve Putin, Semerkant’ta yeni inşa edilen ve “Ebedi Şehir” olarak anılan bölgeyi gezdi.
Diyalog ortaklığı
Bu sözlerden yaklaşık bir ay önce Türkiye, 6-7 Haziran 2012 tarihlerinde Pekin’de düzenlenen ŞİÖ Devlet Başkanları Zirvesi’nde oybirliğiyle Diyalog Ortaklığı’na kabul edilmişti. Türkiye; “Türkiye Cumhuriyeti’ne ŞİÖ’nün Diyalog Ortağı Statüsü Tanınmasına İlişkin Muhtıra”yı 26 Nisan 2013’te imzaladı. Muhtıra onay süreçlerinin ardından Mayıs 2017’de Resmi Gazete’de yayımlandı. Muhtıra; Diyalog Ortağı Türkiye ile ŞİÖ arasında, başta bölgesel güvenlik, terörle mücadele, uyuşturucu kaçakçılığı ve organize suçların önlenmesi ile ekonomik ve kültürel alanlar olmak üzere çeşitli konularda işbirliğinin geliştirmesini öngörüyor. Örgütün üyesi olmayan Türkiye, Diyalog Ortaklığı statüsünde bulunuyor. Bu statü, kurumsal bağın derecesi açısından gözlemci ülke statüsünün altında, misafir katılımcılar statüsünün ise üzerinde yer alıyor. Erdoğan, Özbekistan Cumhurbaşkanı
Şevket Mirziyoyev’in davetiyle toplantıya özel konuk olarak katılıyor. Bu katılım Türkiye’den 2012 yılından bu yana zirveye ilk
kez cumhurbaşkanı düzeyinde bir katılım niteliği taşıyor.
Merkezi Pekin’de
15 Haziran 2001’de kurulan Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) uluslararası bir teşkilat niteliğinde. Merkezi Pekin’de bulunan örgüte üye ülkeler şöyle: Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Kırgızistan, Tacikistan, Kazakistan, Özbekistan, Hindistan, Pakistan, İran. Gözlemci Ülkeler; Afganistan, Moğolistan ve Belarus. Diyalog Ortağı Ülkeler ise; Türkiye, Azerbaycan, Sri Lanka, Ermenistan, Kamboçya, Nepal, Suudi Arabistan, Mıs ır ve Katar olarak sıralanıyor.
ABD’ye gidecek
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Semerkant’taki ŞİÖ zirvesinin ardından ABD’nin New York kentinde düzenlenecek Birleşmiş Milletler (BM) 77’nci Genel Kurulu görüşmelerine katılmak üzere ABD’ye gidecek. Erdoğan’ın, ‘İç İçe Geçmiş Sınamalara Dönüştürücü Çözümler İçin Dönüm Noktası’ temasıyla gerçekleştirilecek 77’nci Genel Kurul’un ilk günü olan 20 Eylül’de katılımcılara hitap etmesi planlanıyor.
İran, Şanghay’a tam üye oldu
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, sosyal medya hesabından İran’ın Şanghay İşbirliği Örgütü’ne tam üyeliği için mutabakat zaptı imzaladıklarını açıkladı. Emir Abdullahiyan, örgütün genel sekreteri Zhang Ming ile tam üyelik konusunda karşılıklı imzaların atıldığını belirtti. Şanghay İş birliği Örgütü’ne üye ülkeler ile ilişkilerin yeni bir aşamaya geçtiğini kaydeden Emir Abdullahiyan, “Enerjiden ekonomiye ve ticarete birçok alanda iş birliğinin geliştirilmesi adına önemli bir gelişme oldu. İşbirliğinde artık yeni bir aşamadayız” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev’in eşi Ziroat Mirziyoyeva ile Konigil Kağıt Fabrikası’nı ve yaşayan Özbek Köyü Müzesi’ni ziyaret etti.