Bu haftanın erken saatlerinde merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi olan 7.7 büyüklüğünde deprem meydana gelmiş ve ardından dokuz saat sonra 7.5 büyüklüğünde başka bir deprem daha oluşmuştu. Son resmi verilere göre iki büyük deprem sonucunda 3419 kişiyi hayatını kaybetmiş durumda ve on binlercesi ise yaralı vaziyette. Ancak depremler bitmedi ve uzmanlar artçı depremler konusunda uyarıyor. Yerel faylar böylesine büyük bir ilk sarsıntıya uyum sağladıkça artçı sarsıntılar bölgeyi sallamaya devam edecek ve bilim insanları bu sürecin sadece günler değil aylar hatta yıllar boyunca devam edebileceğini söylüyor. Hatta ihtimali çok küçük de olsa ilk depremden daha büyük artçı depremlerin bile olabileceği belirtiliyor.
“Artçı depremler yıllarca sürebilir”
UC Riverside’da bir jeofizikçi olan David Oglesby, “Artçı şok riski, esasen ana şoktan hemen sonraki süreçte en yüksek seviyededir ancak bu depremde yıllar sonra bile gözle görülür artçı şoklar olacaktır. Şu anda, bu bölgede 5, muhtemelen 6 büyüklüğünde çok daha fazla artçı sarsıntı olacağını tahmin edebiliyorum. Bu, tahminde bulunmak kolay çünkü tarihsel olarak, istatistiksel olarak konuşursak, bunlar neredeyse garanti.”
Uzmanlar, insanlara “Tamam, bu iş artık bitti” diyemeyeceklerini çünkü dünyanın işleyişinin bu olmadığını aktarıyor. Zira böylesi büyük depremlerden uzunca bir süre sonra dahi artçı depremler olacak ve bu insanlar bunları hissedecek. Dolayısıyla bölge halkına psikolojik olarak da destek sağlanması son derece kıymetli olacaktır. Depremler, levha tektoniğinin oluşturduğu bir afet türü. Levhaların yer kabuğunda bağımsız hareket eden ancak faylar boyunca birbirine temas eden büyük kaya kütleler olduklarını biliyoruz. Deprem jeoloğu Wendy Bohon, “Sonunda, stres ve gerginlik kayaları bir arada tutan sürtünmenin üstesinden gelecek ve bu kayalar bir depremde dediğimiz olayla kırılacak ve bu olduğunda açığa çıkan enerji dalgalar halinde ilerleyecek. Hissettiğimiz şey ise bu dalgalardır.”
Pazartesinin erken saatlerinde yaşanan ana deprem, Türkiye’nin güneyinde iyi bilinen bir fay hattı olan Doğu Anadolu Fayı’nın yaklaşık 200 kilometrelik bir alanını vurdu. Spesifik olarak bu değrem, doğrultu atımlı bir depremdi, yani fay kırılana kadar yatay olarak zıt yönlerde hareket eden iki kaya kütlesi arasında oluşan stres sonucunda açığa çıktı. Yüzeyin çok sığ kısmında oluşması da yüzeyde daha yoğun bir sarsıntıya neden oldu. 1906 yılında San Francisco’nun büyük bir kısmını yok eden fay türü de yine buydu.