Sıfır ve ikinci el otomobil piyasası son günlerde hareketli bir dönemden geçiyor. Her geçen gün artan araç fiyatları için hangi önlemler alınmalı? İşte detaylar…
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel şu ifadeleri kullandı: “Tüm dünyayı gerek sosyal gerekse ekonomik açıdan etkileyen ciddi bir pandemi süreci yaşadık. Bu süreç içerisinde her sektör derin şekilde etkilendi.
Otomotiv sektöründe modüler üretim sistemi hakim. Yani çelik üretimi bir yerde, elektronik aksamların üretimi farklı bir yerde gerçekleşiyor. Pandemi süresince üretim ciddi şekilde aksadı. Bununla beraber hammadde ve lojistik problemleri önemli ölçüde etkilendi.
Diğer yandan otomobillerin kablo gibi elektrik tesisatlarının birçoğu Ukrayna’da üretilmekteydi. Rusya-Ukrayna savaşı enerji krizinin yanında üretime de mani olunca bu gibi durumlar otomotiv sektörünü diğer sektörlere nazaran daha fazla etkiledi.
Genel olarak tüm sektörler pandemi sürecinin etkilerini geride bırakmış olmasına rağmen, otomotivde global arz sıkıntısı ciddi sorunlar barındırdığından etkisini sürdürmektedir.
‘SUNİ FİYAT ARTIŞLARININ TEMELİ ARZ SIKINTISI’
Şu an dünya genelinde de otomobil fiyatları yükselmektedir. Ülkemizde de özellikle suni fiyat artışlarının temelinde halen devam eden arz sıkıntısı yatmaktadır. Arz sıkıntısının devam etmesine rağmen bu yıl üretim geçmiş yıllara kıyasla daha yüksek gerçekleşecek.
Arz sıkıntısının en erken 2025 yılında pandemi öncesi sayılara ulaşacağını öngörmekteyiz. Sorun ortadan kalktığında yol açtığı bir takım piyasa olumsuzlukları da ortadan kalkacaktır.
FİYATLARIN DÜŞMESİ İÇİN HANGİ ADIMLAR ATILMALI?
Arz sorununun yarattığı piyasa ortamı beraberinde Kayıt dışı ticaret, araçların stoklanması, fazla ücretler talep edilmesi gibi suni fiyat artışları yaratan başka sorunlara yol açmaktadır.
Bu sorunların en önemlilerinden bir tanesi kayıt dışı ticarettir. Hiçbir vergi ve gider sorumluluğu olmayan kişiler, bu durumun avantajı ile araçları diledikleri rakama diledikleri sürede satışa sunuyorlar. Bir süre sonra istenen bu yüksek rakamlar piyasa oluşturarak suni artışlara sebep oluyor.
Elimizdeki veriler gösteriyor ki, satışların %45’i yani neredeyse her 2 satıştan 1 tanesi kayıt dışı ticaret maksadıyla yapılıyor. Sebep olduğu suni artışların yanı sıra, yarattığı vergi kaybı sebebiyle ekonomimiz açısından da ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.
Bu ve diğer sözünü ettiğimiz sorunları asgariye indirme noktasında, gerek İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) olarak, gerekse otomotiv sektörünü temsil ettiğimiz İstanbul Ticaret Odası çatısı altında çalışmalar yürütmekteyiz. Geçtiğimiz yıl 6+6 yönetmeliği gibi bazı uygulamalara gidildi. Geldiğimiz noktada uygulamaların beklenen etkiyi yaratmadığını görmekteyiz.
Bizim bu konuda beklentimiz, daha rasyonel ve sürdürülebilir adımlar atılması açısından, Bakanlıklarımızın bizlerin saha tecrübelerinden faydalanarak müşterek akıl ile oluşturulan uygulamalar hayata geçirilmesidir.
ŞU ANDA PİYASADAKİ EN DÜŞÜK SIFIR ARAÇ HANGİ MARKA VE MODELDE?
Ülkemizde bayi satış fiyatı olarak en uygun fiyatlı araç C Segment aile otomobili olan baz model Fiat Egea. Ancak bayide oldukça limitli araç olduğundan, nadir bulunan ürüne her sektörde olacağı gibi spot piyasada kıymetinden daha yüksek fiyatlar talep ediliyor.
SATIŞLAR NE DURUMDA?
Seçim öncesi geçen ocak-mayıs süresinde hem piyasanın sürekli artan grafiği, hem de seçim sonrası fiyatların artacağı yönünde var olan genel kanaat neticesinde talep oldukça yüksekti.
Geçtiğimiz 5 aylık süreçte bazı aylarda yeni rekorlar kırılırken, bazı aylarda yüzde 100 üzeri büyümeler oldu. Elbette bu talep fiyat artışlarını da beraberinde getirdi.
Diğer sebeplerinde etkisiyle 5 aylık süreçte %50 fiyat artışları yaşanırken 1 yıllık süreçte fiyatlar %100 artmış durumda. Şu an seçim sonrası süreçte olduğumuz için geçen aya göre bir durgunluk söz konusu. Ancak yaklaşan bayram ve henüz başlayan yaz sezonu sebebiyle satışlarda hareketliliğin başlayacağı kanaatindeyiz.
Bir bayinin aksesuar için 100 bin TL talep etmesi tepki çekti. Vatandaşlar böyle bir durumla karşılaştıklarında ne yapmalılar, nereye şikayet etmeliler?
Açıktan ek ücret talep edilmesi, aksesuar ya da ikinci el otomobil takas olmadan araç satılmaması gibi fiyat artışına sebep olan aynı zamanda satın alımlarda adaletsizlik yaratan uygulamalar zaman zaman vatandaşlarımızın karşısına çıkmaktadır.
Ticaret Bakanlığımız konu ile alakalı geçtiğimiz haftalarda bir yönetmelik yayımlayarak, bu tür talepte bulunan bayilerin ikinci el araç satışını süreli olarak engelleyeceğini ve maddi cezai müeyyide uygulayacağını tebliğ etti.
Hiçbir meslektaşımızın bu tür yaptırımlarla karşı karşıya kalması asla tercih edeceğimiz bir durum değildir. Bu sebeple piyasamızın istikrarı ve sektörümüzün sağlam temellerle büyümesi açısından tüm bayi ve ikinci el otomobil satıcısı meslektaşlarımızın yönetmeliklere ve kanunlara uyması oldukça önemlidir. Bu tür taleplerle karşılaşan vatandaşlarımızın resmi kurumlar üzerinden ilerleyerek Ticaret Bakanlığına konuyu aktarmaları doğru olacaktır.”