Akkuyu Nükleer A.Ş. Üretim ve İnşaat Organizasyon Direktörü Denis Sezemin, projede yer alan Türk tedarikçilerin kazandığı deneyimin altını çizerek, “Türk şirketleri Türkiye’nin ikinci nükleer santral projesi Sinop Nükleer Güç Santrali dahil yeni nükleer santral projeleri için malzeme ve ekipman temin etmeye hazır” şeklinde konuştu. Sezemin, Türk tedarikçi ve şirketlerin başka ülkelerde gerçekleştirilecek nükleer güç santrallerine ürün temin edebilecek düzeye geldiğini kaydederek, şöyle devam etti: “Projemiz kapsamında birkaç yıldır yerlileştirme süreci devam ediyor ve yerlileştirme oranı yaklaşık 6,5 milyar dolara ulaştı. Milletlerarası anlaşmaya göre yerlileştirme oranı yüzde 40 olmalı. Birkaç bin maddelik malzeme ve ekipman listesi Türk tedarikçi şirketleri için oluşturuldu. Örneğin fizik ve teknik özellikleri açısından özel olan inşaat demirlerinin yapımı ki bu demirler nükleer reaktör demirinde, duvarlarında ve döşemelerinde kullanılıyor. Bu demirleri 2017’de projenin ilk aşamalarında Rusya’dan temin ediyorduk ama belli bir aşamadan sonra Türk üreticileri, sanayi kuruluşları bu malzemelerin yapımında tecrübe kazanıp, gerekli standartlara göre demir üretiyorlar. Artık bu demirlerin hepsini Türk tedarikçilerden sağlıyoruz.”
‘TÜRK MÜHENDİSLER REAKTÖR VE TÜRBİN BÖLÜMÜNDE ÇALIŞACAK’
Akkuyu NGS’nin işletme aşamasında yaklaşık 4 bin kişinin istihdam edileceğini kaydeden Sezemin, Milletlerarası Anlaşma kapsamında Rusya’da eğitim gören en az 600 Türk mühendisinin santralde görev alacağını ifade etti. 2011-2022 yılları arasında yaklaşık 300 genç Türk nükleer mühendisinin mezun olduğunu belirten Sezemin, “Genç Türk uzmanların hepsi de Akkuyu NGS’de çalışıyor. Hem fiilen nükleer santralin kurulumu hem de montaj sonrası kontrol işlerine katılıyorlar. Akkuyu NGS için hedeflenen eğitim programı kapsamında 2027 yılının sonuna kadar 300’ü aşkın Türk gencinin daha Rusya’da eğitim almasını hedefliyoruz. Nükleer mühendislerimiz faaliyette olan nükleer santralin hem reaktör bölümünde hem de türbin bölümünde çalışacaklar” diye konuştu.
‘BÖLGENİN EN BÜYÜK İŞVERENİ’
Akkuyu NGS’nin bulunduğu bölgeye sağladığı ekonomik ve sosyal katkının gözle görülür olduğunun altını çizen Sezemin, şunları söyledi: “Mersin SGK İl Müdürlüğü’nce bölgede en çok sigorta primi ödeyen, en çok engelli istihdam eden şirket olduk. Bölgede sürekli yeni konut ve tesisler yapılıyor. Projemizde Karadeniz ve birçok bölgeden de Türk çalışıyor. Rusya ve dünyanın diğer ülkelerinde inşa ettiğimiz nükleer santrallerden edindiğimiz tecrübeler ışığında bir istatistik paylaşabilirim. Faaliyette olan nükleer santralde çalışan 1 kişi için hizmet ve sanayi gibi sektörlerin yan sektörlerinde ek 10 kişilik istihdam yaratılıyor. Nükleer santral faaliyetteyken o bölgedeki nüfus artışının 30 bin kişiden fazla olacaktır. Bunlar vergi ödeyen ve o bölgede hizmet satın alan kişiler olacak. Akkuyu NGS ile bölgenin iş kapasitesini artırıyor, orta, küçük, büyük ölçekli şirketler ciddi gelişim sağlıyor.”
Sezemin, santralin işletme personeli için 4500 kişilik yaşam alanı inşaatına da başladıklarını ifade ederek, bu projede okul, kreş, market, sağlık, kültür ve spor tesislerinin bulunacağını sözlerine ekledi.
‘NGS’DE 1 MİLYON 500 BİN M3 BETON DÖKTÜK’
Sahadaki bütün çalışmaların Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun (IAEA) belirlediği standartlara ve bağımsız denetim kuruluşları ve ulusal düzenleyici kurum olan Türkiye Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) kontrollerine göre devam ettiğini belirten Sezemin, “İnşaat ve montaj çalışmalarının ve malzeme kalitesi bizim için kritik konulardır. Beton dökme ve sonrasında yapılan çalışmalar konusundaki kararlar bağımsız bir komisyon tarafından veriliyor. Bu komisyon yapı denetim uzmanlarından oluşuyor. Türkiye’de 30024 sayılı resmî gazeteye göre bağımsız denetimi sağlamak zorundayız. Beton karışımları bağımsız bir denetim komisyonu tarafından onaylanmış reçeteye göre hazırlanıyor. Akkuyu NGS’de 1 milyon 500 bin m3 beton döktük. Bir hata ya da çatlak tespit edilmemiştir. Fransız Assystem mühendislik şirketi tarafından bağımsız denetim yapılıyor” ifadelerini kullandı.
STANDA YOĞUN İLGİ
Samsun’da gerçekleştirilen TEKNOFEST KARADENİZ’de yer alan Akkuyu NGS standına festival boyunca çocuklar, gençler, lise ve üniversite öğrencileri yoğun ilgi gösterdi. Akkuyu NGS yetkilileri stantta gençlerin “nükleer” ve “Akkuyu NGS Projesi” hakkında merak ettiği soruları yanıtladı.