Türkiye’de balinalar ve yunuslar üzerine denizlerde araştırmalar yapan DMAD ekipleri, çok sayıda yunus görüntüsü elde etti. Dernek kurucusu Aylin Akkaya ile araştırma ekibi Ufuk Çağlar, Leyla İrapilova, Atakan Dalkılıç, Bedirhan Bartu Tekin, Ceyda Özdemir, Efecan İştipliler, Zeynep Dilan Seyhan ve Evsane Güllüdere’nin katıldığı çalışmalarda, yunus sürüleri dronla da görüntülendi.
AFALİNA VE ÇİZGİLİ YUNUSLAR
DMAD araştırma ekibinden Efecan İştipliler, Türkiye denizlerinde tırtak, afalina, çizgili ve boz yunus olmak üzere 4 yunus türü, bir de yakın akrabaları muturların yaşadığını kaydetti. Akdeniz’deki araştırma seferlerinde afalina ve çizgili yunus bireyleriyle sık sık karşılaştıklarını belirten İştipliler, tırtak ve boz yunusun daha nadir görüldüğünü söyledi. İştipliler, Akdeniz popülasyonlarında bu türlerin tehdit altındaki kategorilerde listelendiğini vurguladı.
TÜRLERE GÖRE TEHLİKE DURUMU
İştipliler, türlere göre şu bilgileri verdi:
“Global ölçekte ‘asgari endişe’ düzeyindeki tırtak, Akdeniz’de tehlikede sınıflandırılıyor. Global düzeyde ‘asgari endişe’ düzeyindeki afalina ve çizgili yunus, Akdeniz’de ‘hassas’, boz yunus içinse yetersiz veri görülüyor. Ancak Karadeniz, Akdeniz ve Bitişik Atlantik Bölgesindeki Deniz Memelilerin Korunmasına İlişkin Anlaşma (ACCOBAMS) verilerine baktığımızda Akdeniz popülasyonlarının tehlikede sınıflandırıldığını görüyoruz. Yunusların yakın akrabaları muturlar ise global olarak ‘asgari endişe’ düzeyinde yer alıyor, fakat ülkemizdeki popülasyonu tehlikede sınıflandırılmaktadır.”
EN BÜYÜK TEHDİT SES KİRLİLİĞİ
Balinalarda olduğu gibi yunuslar da iletişim için ses kullandıklarından, su altı ses kirliliğinin önemli bir tehdit sayıldığını anlatan İştipliler, “Ayrıca insan etkileşimlerinden kaynaklı diğer stres elementleri de onlar için önemli birer tehdit sayılmaktadır. Bunları şu şekilde özetleyebiliriz; denizel kirlilik (plastik ve kimyasal), habitat kaybı, av kaynaklarının azalması, deniz trafiğine bağlı yaralanmalar” diye konuştu.
TEKNECİLERE HIZ VE KİRLİLİK ÇAĞRISI
Türkiye’de balina ve yunuslarla ilgili çok fazla veri eksikliği yaşandığına dikkati çeken İştipliler, “Sularımızdaki canlıların varlığından habersiz birçok insan var. DMAD ekibi olarak veri eksikliğini kapatmak ve bu canlıları yakından tanımak için düzenlediğimiz seferlerin yanı sıra toplum bilincini artırmaya ve sularımızdaki yunusların bilinirliğini vurgulamaya çalışıyoruz. Denizlerimizi korumak ve deniz memelilerine daha huzurlu bir deniz bırakmak için hep birlikte çalışabiliriz. Yunus ve balinalar sese son derece duyarlıdır. Bu yüzden deniz taşıtı, tekne vb kullanıyorsanız hızınıza dikkat etmelisiniz. Kirlilikten kaçınabilir ve tüketimi azaltabilirsiniz” dedi.