Sadece filmlerde olabilecek şeyler günümüz veri çağında gerçeğe dönüşüyor. 2002 yapımı “Azınlık Raporu” (Minority Report) filminde suçların henüz işlenmeden önce önlenebildiği bir gelecek anlatılıyordu. Şimdi ise Güney Koreli araştırmacılar, suçları henüz gerçekleşmeden tespit etmeyi hedefleyen bir yapay zeka teknolojisi üzerinde önemli bir ilerleme kaydettiklerini bildiriyor. Filmler gerçek oluyor
Güney Kore Elektronik ve Telekomünikasyon Araştırma Enstitüsü (ETRI) tarafından geliştirilen “Dejaview” adlı bu yapay zeka sistemi, gerçek zamanlı CCTV analizleriyle suç potansiyelini önceden belirleyip durumu yetkililere bildiriyor. Özellikle sessiz ve izole bölgelerde gece geç saatlerde işlenen suçları temel alarak, belirli bölgelerde benzer olayların tekrarlanma ihtimali değerlendiriliyor. Dejaview, makine öğrenimi ile eğitilmiş olup, geçmiş olayların kayıtlarını ve çevresel faktörleri inceleyerek olası suçları tespit edebiliyor. Zaman, mekan ve geçmiş suç verileri gibi değişkenler üzerinden çalışan sistem, riskli bölgelerde daha yoğun bir güvenlik önlemi alınmasını sağlıyor. Seocho şehri verileri ile yapılan saha testlerinde sistem, yüzde 82.8’lik bir doğruluk oranı sergiledi.
Dejaview’in bir diğer önemli bileşeni ise ‘birey merkezli yeniden suç işleme tahmini’ olarak adlandırılıyor. Birey odaklı suç tekrarlama risk analizine dayanan bu bileşen yüksek risk grubundaki bireylerin hareketlerini izleyerek aynı suçu yeniden işleme olasılıklarını değerlendiriyor. En nihayetin sistem bu kişilerin hareket kalıplarını izleyerek, davranışlarının yakında başka bir suç işleyebileceklerine işaret edip etmediğini analiz edebiliyor.
Sistem kullanılmaya başlandı
Peki Dejaview’in zekasının kaynağı ne? Aktarılanlara göre sistem, üç yıl boyunca çeşitli olayları yakalayan 32.000’den fazla CCTV klibinden oluşan devasa bir veri kümesi üzerinde eğitildi. Yapay zeka bu verilerden kalıpları tanımayı öğrendi ve şimdi bu bilgiyi/veriyi gerçek zamanlı suç tahmininde kullanıyor. Elbette yapay zekaya dayalı olarak suç tahmini derin bir etik tartışmayı da beraberinde getirebilir. George Orwell’ın “bireylerin sürekli izlenmesi” vurguları akıllara gelirken ETRI, Dejaview’in uygulamasını havaalanları, enerji tesisleri, fabrikalar ve ulusal etkinlik izleme gibi kamu güvenliği altyapısıyla sınırlı tutuyor. Özel güvenlik kurumları için ticari kullanımın 2025 yılı sonuna kadar gerçekleşmesi bekleniyor.