Türkiye’de çalışma hayatında “esnek çalışma modeli”nin gelmesi bekleniyordu.
Bu konu ile ilgili ilk ciddi sinyal, 2025-2027 tarihleri için oluşturulan Orta Vadeli Program’da (OVP) yer aldı.
OVP’de istihdamı artırmak için yapılacaklar madde madde sıralanırken aynı zamanda “tamamlayıcı emeklilik sistemi” için çalışma takvimi aktarıldı.
“İSTİHDAM VE İŞ GÜCÜ ARTIRILACAK”
Planın Resmi Gazete’de yer alan metninde “Makroekonomik Hedefler ve Politikalar1” bölümündeki “İstihdam” başlığında “esnek çalışma” ile ilgili şu ifadeler kullanılıyor:
Dengeli ve istihdamı destekleyen bir büyümeyi tesis ederken istihdamı ve beceri uyumunu artıracak iş gücü piyasası reformları hayata geçirilecektir. Program döneminde enflasyonu düşürmeye yönelik sıkılaştırıcı politika çerçevesiyle uyumlu, kademeli, sürdürülebilir ve istihdamı destekleyen bir büyüme artışı patikasına girilmesi, böylelikle istihdam ve iş gücünün artış eğilimini sürdürmesi hedeflenmektedir.
“İŞSİZLİK ORANI DÜŞÜRÜLECEK”
İşsizlik oranının Program döneminde gerileyerek 2012 yılından bu yana en düşük seviyesine inmesi öngörülmektedir. Program boyunca istihdamın yıllık ortalama 758 bin kişi artması ve iş gücüne katılım oranında öngörülen artış ve dezenflasyon sürecinin etkisiyle Programın ilk yılında öngörülen artışa rağmen işsizlik oranının kademeli olarak gerilemesi ve 2027 yılında yüzde 8,8 olarak gerçekleşmesi tahmin edilmektedir.
YENİ NESİL ÇALIŞMA BİÇİMLERİ VE SEKTÖREL DÖNÜŞÜMLER PLANLANDI
OVP’nin “Yeni nesil çalışma biçimleri ve sektörel dönüşümler” başlığında ise “Sektörel dönüşümler, değişen iş gücü ve çalışma biçimi talepleri, yeni nesil çalışma modelleri çerçevesinde iş gücü piyasasının uyumu ve güvenceli esnekliği geliştirilecektir.” denildi.
YENİ ÇALIŞMA HAYATIYLA İLGİLİ YAPILMASI PLANLANANLAR
-Uzaktan, kısmi ve geçici süreli çalışma ile platform çalışması gibi yeni nesil çalışma modelleri doğrultusunda, iş gücü piyasasının ihtiyaçları, kadın erkek fırsat eşitliği ve iş-özel yaşam dengesini gözeten düzenlemeler yapılacak.
-İş Kanunu’nda sosyal taraflarla diyalog halinde yapılacak değişiklikler ve bu doğrultuda gerçekleştirilecek ikincil mevzuat çalışmaları ile işgücü piyasalarında güvenceli esneklik sağlanacak.
-Yeşil ve dijital dönüşümün iş gücü piyasalarına yansımaları analiz edilerek, uyum ve adil geçiş sürecine yönelik programlar hayata geçirilecek.
-İş gücüne katılımda güçlük yaşayan kesimlerin istihdamı iş gücü piyasasına katılımda güçlükler yaşayan potansiyellerini yeterince gerçekleştiremeyen kesimlerin iş gücüne daha yoğun ve etkin katılımları sağlanacak.
-Kadınlar, gençler, engelliler gibi kesimlerin istihdamını artırmaya yönelik olarak aktif iş gücü politikalarının niteliği ve niceliği geliştirilecek.
-Başta genç, kadın ve engelliler olmak üzere istihdamı artırmak ve iş gücü piyasasına daha etkin katılımı sağlamak amacıyla aktif işgücü politikaları yürütülecek.
-Kadın istihdamını artırmaya yönelik kurumsal bakım olanaklarının ekonomik ve fiziki erişilebilirliği artırılacak.
-Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin eğitime ve istihdama katılımlarını teşvik etmek amacıyla mesleki eğitim, yetkinlik ve becerilerini dikkate alan programlar hayata geçirilecek, genç girişimcilere hibe destekleri artırılacak.
-İşgücü Uyum Programı, ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin mesleki eğitim, yetkinlik ve becerilerini dikkate alacak şekilde hayata geçirilecek.
-Girişim şirketlerinin nitelikli personel istihdam etmeleri kolaylaştırılacak, başta kadınlar olmak üzere girişimcilik programları yaygınlaştırılacak.
-Bölgelerin sektörel ihtiyaçları çerçevesinde kadınların ve gençlerin istihdamının artırılmasına yönelik merkezi tematik bölgesel kalkınma programları ve mali destek programları uygulanacak.
ESNEK ÇALIŞMA GETİRİLECEK
Yeni Orta Vadeli Programa göre, sosyal güvenlik mevzuatı değişen iş gücü piyasası koşullarına ve yeni nesil esnek çalışma şekillerine daha uyumlu hale getirilecek.
Çalışma mevzuatında şu anda bulunan esnek çalışmaya ilişkin düzenlemelerin geliştirilip yaygınlaştırılması ve mevzuata dönüştürülmesi bekleniyor.
TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ
Programın işverenlerin de katkı vereceği tamamlayıcı emeklilik sistemi de öne çıkıyor. Bu sistemde işverenler kıdem tazminatı yerine aylık olarak belirli bir tutarı bu sisteme yatıracak, çalışan da emekli olunca tamamlayıcı bir maaş alarak sistemden yararlanacak.
Tamamlayıcı emeklilik sistemi, daha önce de kıdem tazminatına alternatif olarak görülmüştü. Bu nedenle esnek çalışma, sosyal güvenlik reformu ve kıdem tazminatı tartışmaların yeniden başlaması bekleniyor.
2025’İN İLK ÇEYREĞİNDE NETLEŞECEK
OVP’ye göre, TBMM’de yeni yasama yılı açılıp 2025 yılı bütçesi geçtikten sonra esnek çalışma yasaları gündeme gelecek.
Yılın ilk çeyreğinde yeni nesil çalışma modelleri olarak geçen esnek çalışma modelleriyle ilgili mevzuat düzenlemeleri hayata geçirilecek.
Gözler bu çalışmanın tamamlanmasının ardından sosyal güvenlik sisteminin tekrar masaya yatırılmasına çevrilecek.
Beklentilere göre de yılın ikinci çeyreğindeki sosyal güvenlikle ilgili düzenlemeler tamamlanacak.
MEVZUATTA İKİ KRİTER ÖNE ÇIKIYOR
Çalışma hayatındaki düzenlemelerle ilgili olarak, iş dünyasının ihtiyaçları ve iş-özel yaşam dengesi gözetilecek.
OTOMATİK KATILIM SİSTEMİ
OVP’deki yapısal düzenlemeler arasında “Otomatik Katılım Sistemi’nin (OKS) işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacaktır.” ifadesi de yer aldı.