Derleyen: Betül Topaklı / Milliyet.com.tr – Her şey bundan altı yıl önce eşi ve çocuklarıyla birlikte Avustralya’daki Wedge Adası’na tatile giden Tonya Illman’ın plajda bir şişe bulmasıyla başladı. Ancak söz konusu bu şişe bildiklerimizden oldukça farklıydı. Çünkü içinde kağıda yazılmış bir not yer alıyordu. İşin ilginci sadece filmlerde gördüğümüz şişenin içindeki notun gerçek hayatta da karşılığı vardı. Peki, 1886 yılında denize atılan bilinen en eski şişenin içinde ne yazıyordu?
Kabartmalı şişenin çok hoş bir görüntüsü olduğunu söyleyen Tonya Illman, “Sahilde yürüyüş yaparken bir şişe fark ettim. Eski bir şişeye benziyordu, kitaplığımda güzel duracağını düşünerek onu aldım. Şişeyi eve götürür götürmez içindeki kağıda odaklandık. Kapağı olmayan şişenin çoğu yeri kumla dolmuştu. Notu oğlumun kız arkadaşı çıkardı. Nemli olan not, iple sarılmıştı. Nemliliğini almak için onu bir süre sıcak fırında beklettik. Birkaç saat sonra yazılar daha okunaklı hâle geldi. Notu açtığımızda üzerinde çok silik bir Almanca el yazısıyla yazılmış yazılar olduğunu gördük” dedi.
AŞK MEKTUBU VEYA ACİL DURUM ÇAĞRISI DEĞİLDİ
Notta Almanca bir şey yazıyordu ancak yazanlar filmlerde gördüğümüz gibi bir aşk mektubu veya acil durum çağrısı değildi. Şişe, Alman Deniz Gözlemevi tarafından okyanus akıntılarını incelemek amacıyla yürütülen uzun süreli bir sürüklenme şişesi deneyinin bir parçasıydı. Bu şişeler, atıldıkları tarih ve yer, geminin adı ve rotası hakkında bilgiler içeren notlarla, bulanın notu nereye ve ne zaman bulduğunu belirterek geri göndermesini içeriyordu.
BULUNAN EN ESKİ MESAJ ŞİŞESİ
Tonya ve eşi hemen Batı Avustralya Müzesi ile iletişime geçti. Uzmanlar nottan yola çıkarak, şişenin 1886 yılında Galler Cardiff’den Endonezya Makassar’a giden bir gemiden atıldığını belirtti. Batı Avustralya Müzesi ve Alman Deniz Gözlemevi’nin uzmanları tarafından modern harfler bulunduran kağıdın tarihlendirilmesi ve el yazısının analizi yoluyla şişenin yaşı doğrulandı. Buna göre söz konusu şişe şimdiye kadar bulunan en eski mesaj şişesi olarak kayıtlara geçti.
Alman gemilerinden okyanuslara binlerce şişe atıldığını söyleyen uzmanlar, “Her birinde kaptanın onu attığı tarih, koordinatlar, gemi adı, seyahat rotası ve ana liman yazıyor. Tonya’nın bulduğu notta da bu bilgiler yer alıyordu. Geminin adı Paula’ydı. Şişe, bir Alman Deniz Gözlemevi programının parçası” diyor.
12 HAZİRAN 1886’DA DENİZE ATILDI
Batı Avustralya Müzesi’nde Deniz Arkeolojisi Yardımcı Küratörü Dr. Ross Anderson, Almanya’da yapılan bir arşiv aramasında Paula gemisinin orijinal Meteorolojik Günlüğü’nün bulunduğunu ve 12 Haziran 1886 tarihli bir girişin yani bir sürüklenme şişesinin atıldığını açıkladı. Yani günlükteki tarih ve koordinatlar, şişe mesajındakiyle tam olarak uyuşuyordu.
DENİZDE BULDUĞU ŞİŞEYİ MÜZEYE VERDİ
Şişeyle notu bir müzeye sergilenmesi için veren Tonya, şaşkınlığını şu sözlerle dile getirdi: “Bu hayatımdaki en ilginç şey oldu. 132 yıldır dokunulmayan şişe, mükemmel durumdaydı. Yaşadıklarıma hâlâ inanamıyorum.”
UZUN SÜRE DAYANMAYI BAŞARDI
Hemen hemen hepimiz günümüzde iletişim kurmak ve mesaj göndermek için WhatsApp ya da Instagram’ı kullansak da genellikle filmlerde gördüğümüz eski moda iletişim yöntemlerinden biri olan şişede mesaj göndermenin uzun süre dayanmayı başarması, söz konusu klasik yöntemlerin ne kadar kalıcı olabileceğini gözler önüne sermesi bakımından büyük önem taşıyor.