Costa Concordia gemisi 7 gün sürmesi planlanan yolculuğuna başlamıştı. Her şey oldukça seyrinde ilerliyordu, ta ki kaptanın yolculara ‘gösteriş’ yapmak amacıyla rotadan sapmasına kadar. İçinde 10 Türk yolcu da bulunan gemi kayalıklara çarptı. 33 kişinin öldüğü kazanın arka planındaki detaylar ise tüm dünyayı şaşkına çevirdi.
Costa Concordia, İtalya merkezli Costa Cruises şirketi tarafından 2004 yılında üretilen ve turizm amaçlı kullanılan dünyanın en büyük gemilerinden biriydi. 2012 yılına kadar büyük orada ciddi bir sorun çıkarmadan hizmet veren ve birçok kişinin eğlenceli anlar yaşamasına ev sahipliği yapan gemi, 13 Ocak 2012 tarihinde karıştığı kazanın ardından birçok kişi için trajik bir hikayenin başrolü haline geldi. Peki, kazanın yaşandığı gece Costa Concordia gemisinde neler yaşandı?
GÖSTERİŞ YAPMAK İÇİN ROTADAN SAPTI
Takvimler 13 Ocak 2012 Cuma gününü gösterirken, akşam saat 19.00’da 60 farklı ülkeden 4 bin 229 yolcusuyla 7 gün sürmesi planlanan yolculuğuna başlayan Costa Concordia gemisinde bulunan yolcular, tatilin keyfini çıkarmaya ve geminin kendilerine sunduğu çeşitli imkanlarla eğlenceli vakit geçirmeye başlamıştı. Her şey yolunda gibi görünüyordu ve kimsenin ilerleyen saatlerde yaşanacaklar hakkında en ufak bir fikri yoktu. Eğlenceli bir geziyi, trajik bir kazaya dönüştüren olaylar zincirinin ilk adımı, saat 21.15 sıralarında Kaptan Francesco Schettino’nun planlanan rotadan sapmasıyla başladı.
Kaptan Francesco Schettino, yolculara ‘gösteriş’ yapmak amacıyla devasa gemiyi rotasından çıkararak İtalya açıklarındaki Giglio Adası’na yaklaştırmaya başladı. Amacı, yolcuların güzel bir manzaraya şahit olması ve adanın kıyısında bulunan diğer gemilerdeki denizcilerin selamlanmasıydı. Schettino, bu adımlarla yolculara iyi bir gösteri yapmayı planlıyordu. Ancak geminin seyrettiği rotada hesaba katmadığı şeyler vardı.
Dev gemi, rotasından saptıktan yaklaşık 15 dakika sonra saat 21.30 sıralarında Giglio Adası’nın 300 metre açıklarında bulunan kayalıklara çarptı. İlk çarpışmadan 5 dakika sonra geminin elektrikleri kesildi ve 4 binden fazla yolcu için dehşet dolu dakikalar başlamış oldu.
GEMİYİ İLK TERK EDEN KAPTAN OLDU
Elektrikler kesildikten kısa süre sonra yan yatan gemide saat 22.10’da tahliye çalışmaları başladı. İlk etapta sadece gemide bulunan filikaların kullanıldığı tahliye süreci, ilerleyen dakikalarda sahil güvenlik birimlerine ait bot ve helikopterlerin de kaza bölgesine ulaşmasıyla biraz daha hız kazandı. Saatler süren tahliye sürecinin sonunda Costa Concordia’dan aralarında 10 Türk vatandaşı da bulunan yolcuların önemli bir kısmı kurtarılmış olsa da 27 yolcu, 5 mürettebat ve kurtarma operasyonu için bölgeye gelen bir görevli de dahil olmak üzere toplam 33 kişi hayatını kaybetti.
Kaptan Francesco Schettino ve Costa Concordia
Tüm bunlar yaşanırken gemi kaptanı Francesco Schettino, gemiyi terk eden ilk kişi oldu. Ayrıca kazanın meydana geldiği sırada kaptan köşkünde Schettino’nun yanında Moldovalı dansçı sevgilisi Domnica Cemortan’ın da olduğu ortaya çıkmıştı. İtalyan basını bu nedenle kaptanın dikkatinin dağıldığını, hatta adaya çok yaklaşmasının nedeninin “sevgilisine hava atmak” olduğunu öne sürmeye başladı.
İlerleyen günlerde Schettino’nun gemi tahliye edilmeden Costa Concordia’dan ayrılması sırasında Sahil Güvenlik ile yaptığı görüşmeler basına sızdı. Kayıtlarda, Sahil Güvenlik komutanının gemiden erken ayrılması sebebiyle Schettino’ya hakaret ederek, “Hemen gemiye dön. Bu bir emirdir” dediği ancak Schettino’nun Sahil Güvenlik’ten gelen emri dikkate almadığı ortaya çıktı. ‘Korkak Kaptan’ olarak anılmaya başlayan Schettino’yu ilerleyen günlerde sonucu kendisi için ağır olacak bir mahkeme süreci bekliyordu.
KURTARMANIN TOPLAM MALİYETİ 2 MİLYAR DOLARI BULDU
Costa Concordia kazasıyla ilgili mahkeme 3 Mart 2012’de görülmeye başlandı. Kaptan Schettino, kaza sebebiyle kendisinin şeytanlaştırıldığını ifade ederek kazada organizasyon ve iletişim sorunlarının önemli bir rol oynadığını savundu. Schettino, kazadan hemen önce yaptığı manevralarla daha büyük bir facianın önüne geçtiğini ve binlerce insanın hayatını kurtardığını iddia ediyordu.
Ancak mahkemenin elindeki kanıtlar Kaptan Francesco Schettino eliyle başlatılan hatalar zincirinin kazaya neden olduğunu işaret ediyordu. Kaptan, adaya selamlama başlığı altında yaklaşmak istemiş, koordinatları mürettebatına vermiş fakat yanlış anlaşılma sonrası adaya fazla yaklaşarak kaza yaşamasına sebep olmuştu. Schettino, kasıtsız adam öldürmekten 10 yıl, gemi batırmaktan 5 yıl ve gemiyi terk etmekten 1 yıl olmak üzere 16 yıl hapse mahkum edildi.
Costa Concordia gemisi, kazadan yaklaşık 20 ay sonra yan yattığı bölgede kurtarıldı ve dik pozisyona getirildi. 500 milyon doları aştığı tahmin edilen kurtarma operasyonunun sonucunda su altında kalan kısmı tamamen ezilen ve pas tutan devasa gemi, 2017’de tamamen hurdaya ayrıldı ve sökülmesine karar verildi. Söküm işlemleri için bir dönem adı İzmir Aliağa’da bulunan geri dönüşüm merkezleriyle birlikte anılan Costa Concordia’nın İtalya’nın Cenova Limanı’nda sökülmesine karar verildi. 2015 yılında başlayan söküm işlemleri 2017 yılında tamamlandı. 2018 yılında kaza bölgesindeki temizlik çalışmaları da tamamen sona erdi ve bölgede bulunan platformlar kaldırıldı. Kazanın ardından geminin kurtarılması ve hurdaya çıkarılmasının nihai maliyetinin yaklaşık 2 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Bu da tüm sürecin, geminin toplam maliyetinin (570 milyon dolar) yaklaşık 4 katı olduğu anlamına geliyor.