Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), OSIRIS-REx kapsülünün geçen ayın sonlarında büyük bir tantanayla Dünya’ya dönmesinin ardından asteroidden toplanan örneğin içeriğini açıkladı. OSIRIS-REx görevi 2016’da fırlatıldıktan sonra Bennu asteroidine uçmuş ve gök cisminden numune toplamıştı. Yedi yıllık görev sonucunda elde edilen bulgular ise karbon ve suya işaret ediyor. Tarihi bir başarı
OSIRIS-REx adlı görev, 500 metre genişliğindeki Bennu‘nun parçalarını geçtiğimiz ayın sonlarında Dünya’ya ulaştırdı. NASA, canlı bir yayın sırasında numuneye ilk kez bakılmasını sağladı ve aynı zamanda Dünya dışındaki materyal üzerinde yapılan ilk analizlerin bir özetini de sundu. Görev ekibi üyeleri, bu ilk bilimsel sonuçların umut verici olduğunu ve Bennu’nun hem su hem de karbon içeren bileşikler açısından zengin olduğunu ifade etti. NASA Yöneticisi Bill Nelson yaptığı açıklamada, “OSIRIS-REx gibi NASA görevleri, Dünya’yı tehdit edebilecek asteroitlere ilişkin anlayışımızı geliştirirken, aynı zamanda bize bunun ötesinde neler olduğuna dair bir fikir verecektir. Örnek Dünya’ya geri dönmeyi başardı, ancak daha yapılacak çok fazla bilimsel çalışma var – daha önce hiç görmediğimiz türden bir çalışma.” ifadelerini kullandı.
Nasıl oldu?
OSIRIS-REx, Eylül 2016‘da fırlatıldı ve Aralık 2018‘de Bennu’ya ulaştı. Sonda önümüzdeki 22 ayı yörüngeden uzay taşını inceleyerek ve aşağı inip bir örnek almak için doğru yeri arayarak geçirdi. Bu örnekleme çalışması Ekim 2020‘de gerçekleşti ve oldukça dramatik bir durum ortaya çıktı: Bennu’nun yüzeyinin şaşırtıcı derecede gözenekli ve yumuşaktı. Bu durum tahminlerin yanıltsa da OSIRIS-REx, bu sayede düşünülenden çok daha fazla malzeme toplamayı başardı. Sonrasında ise OSIRIS-REx, Mayıs 2021‘de Dünya’ya doğru yola çıktı. Eve dönüş yolculuğu 24 Eylül’de OSIRIS-REx’in dönüş kapsülünün kuzey Utah çölüne inmesiyle tamamlandı
Şimdi ne olacak?
Açıkça belirtmek gerekiyor ki bu alışma henüz yeni başladı. Örneğin, görev ekibi üyeleri OSIRIS-REx’in eve ne kadar malzeme taşıdığını hala tam olarak bilmiyorlar. Yaklaşık 250 gram (60 gram olması hedefleniyordu) olduğu düşünülüyor ancak bu sadece dönüş kapsülü hala uzaydayken hesaplanan bir tahmin. Şimdilerde NASA’nın Houston’daki Johnson Uzay Merkezi’nde (JSC) olan asteroit örneği, önümüzdeki aylar ve yıllar boyunca dünyanın dört bir yanındaki araştırmacılara dağıtılacak ve bu örnekler küresel bir çalışma ile detaylı olarak incelenecek. Araştırmacıların çalışmaları, diğer şeylerin yanı sıra, Dünya’da yaşamın nasıl başladığına ışık tutabilecek karbon bileşiklerinin kimliğini inceleyecek. Birçok araştırmacı Bennu gibi karbon zengini asteroitlerin gezegenimize uzun zaman önce çarparak yaşamın yapı taşlarını oluşturduklarını düşünüyor.
Görev ekibi üyeleri, Bennu’nun Güneş sistemimizin ilk dönemlerine ait olduğunu (dolayısıyla 4,5 milyar yıl yaşında olduğunu) dolayısıyla da örneklerin tam olarak anlaşılmasının son derece önemli olduğunu belirtiyor. OSIRIS-REx baş araştırmacısı Dante Lauretta, “Karbon açısından zengin materyalin bolluğu ve su taşıyan kil minerallerinin bol miktarda bulunması kozmik buzdağının sadece görünen kısmı” dedi.
Bu arada OSIRIS-REx uzay aracı için yolculuk henüz bitmedi. Dönüş kapsülü artık Dünya’ya geri dönmüş olsa da, sonda Apophis adlı başka bir asteroide doğru uçmaya devam ediyor. OSIRIS-REx’in 2029 yılında bu uzay taşına ulaşması ve OSIRIS-APEX adı verilen genişletilmiş bir görevle onu yakından incelemesi planlanıyor.